Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
państwowej,zdolnejdozabezpieczeniaikontrolowaniaodległych
pastwisk;bydłonależałodorządzącejgrupyspołecznej.Dominacja
gospodarkihodowlanejwżyciuWielkiegoZimbabwetojednazcech
wyróżniającychjegorozwoju.Zbadańarcheologicznychwynika,
żerolnictwospełniałotamtylkopodrzędnąrolę.
ChociażWielkieZimbabwenieleżałowpobliżuzłóżbogactw
naturalnych,kwitłownimrozwinięterzemiosło.Jegokuźnie
produkowałynarzędzia,naterenierezydencjiwładcy(GreatEnclosure)
archeolodzyznaleźlimetalowetygle,sztabymiedziiurządzenia
dowyrobudrutu.Oczyszczanotamzłotoiwytwarzanozniego
biżuterię.Pięknaceramikaświadczyowysokimpoziomiegarncarzy.
Niemalwszystkieużywaneprzezlokalnychrzemieślnikówsurowce
(kamień,złoto,żelazoitd.)sprowadzano,niekiedyzodległychmiejsc,
cowskazujenapolityczneiwojskoweznaczeniepaństwa
zimbabwańskiego,atakżenajegorozległekontaktyhandlowe.
ZnajdowanejednaknaterenieWielkiegoZimbabwefragmenty
ceramikiazjatyckiej(perskiejichińskiej)musiałysiętamdostawać
drogąpośrednią,poprzezwymianęzośrodkamihandlowymi
afrykańskiegowybrzeżaOceanuIndyjskiego.
SzczytrozwojuizasobnościWielkiegoZimbabweprzypadłmniej
więcejnalata1300–1450iznalazłwyrazwwiększymbogactwiejego
władców,którzyściągaliróżnychrzemieślnikówdorozbudowyswojej
ogromnejrezydencji.Wokresietymznaczniewzrosłateżliczba
irozmaitośćimportowanychwyrobów.WdrugiejpołowieXVwieku
nastąpiłjednaktrudnydowyjaśnienia,dosyćnagłyupadekpierwszego
państwaszoneńskiego.ZanimjeszczewXVIwiekuwpóźniejszym
MozambikupojawilisięPortugalczycy,WielkieZimbabwe,poprawie
dwóchstuleciachpomyślnegorozwoju,utraciłoswojepolityczne
igospodarczeznaczenie.Historycyniezgodnicodopowodów,
zjakichsiętostało.Możliwe,żewytłumaczenianależyszukać
wprocesachekologicznychwyczerpywaniusięmiejscowych
rolniczychihodowlanychzasobównaturalnych,którewdrugiej
połowieXVwiekuniewystarczałyjużdowyżywieniarosnącejliczby
ludności.Niebezznaczeniamogłabyćrównieżzmianawsystemie
szlakówhandlowychichprzesunięciesiębardziejwkierunku
północnym,kuZambezi.Możnateżupatrywaćprzyczynywzjawiskach
politycznychrozwojunowychośrodkówplemiennychnawyżynie
zimbabwańskiej,którepozbawiłyWielkieZimbabwejegodawnejroli.
Niewykluczone,żedopierowszystkieteczynnikirazemwzięte
wywołałyupadekWielkiegoZimbabweorazpierwszegopaństwa
szoneńskiego,któregostolicąbyłoonoodXIVdoXVwieku.