Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pozalegendąozałożycielupierwszejdynastiijejkrólów,Mutocie,który
miałbyćostatnimwładcązimbabwańskim.
TradycjaluduSzonawśródprotoplastówrodukrólewskiego
MonomotapywymieniaChikurego,któremuudałosięskupićwokół
siebieszoneńskichwodzówiprzekazaćwładzęsynowi–Nyatsimbie
Mutocie.Mutotamiałbyćzdolnymprzywódcąiwojownikiem,
snującymwizjerozległegopaństwazimbabwańskiego.Wysiłki
zmierzającedoichurzeczywistnieniamusiałyłączyćsięzwalkami
ipodbojem,skoroludnośćTawaraiKorekore,żyjącanawschód
odośrodkapowstającegonadZambezipaństwaMonomotapa,nadała
jegozałożycielowiprzydomekMweneMutapa,codosłownieznaczy
„właścicielpodbitychziem”.
Ztradycjiustnejwynika,żeMweneMutapaI(zm.około1450)miał
następcęwosobieswojegosyna,Matopego,któryrządziłmniejwięcej
wlatach1450–1480.Dokończyłonrozpoczętyprzezojcapodbójdoliny
Zambezi,stającsięnajpotężniejszymwładcąwtejczęściAfryki.Jego
państwomiałoobejmowaćwiększośćziempomiędzyZambezi
aLimpopoorazpóźniejszymMozambikiemapustyniąKalahari,czyli
nieomalobszardzisiejszegoZimbabwe.Byłoonojednaknajwidoczniej
zbytrozległewstosunkudomożliwościadministracyjnych
iwojskowychtamtychczasów,skoropośmierciMatopegorozpadło
się.Panującyod1480rokujegosyn,Nyashuma,nieumiałjużsobie
poradzićzwodzamipołudniowychprowincji–CzangąiTogwą;w1490
rokuobajzbuntowalisięprzeciwkoniemu.PopokonaniuNyashumy
ambitnyCzangapochwyciłwładzę,stającsięzałożycielemdynastii
Czangamire.Wkrótcejednak,wwynikuwalkwewnętrznych,
doktórychodtworzeniabrakjestmateriałów,powróciładowładzy
dynastiaMwenegoMutapyI.Donastępstwtychwydarzeńnależała
parcelacjarozległegopaństwaszoneńskiegoiwyłonieniesięzniego
kilkujednostekpolitycznych,m.in.Monomotapynapółnocy
iCzangamirenapołudniowymzachodzie.
OdpoczątkuXVIwiekupowstająróżnejwartościrelacje
PortugalczykówopaństwieMonomotapaicałejwyżynie
zimbabwańskiej.Uzupełniająonemateriałydobadańnadhistoriątego
obszaruoźródłapisaneiposzerzająnasząwiedzęnatentemat,
wsposóbjednakniesystematycznyiwyrywkowy.Jużkilkalat
posłynnejpodróżyVascodaGamywokółAfrykidoIndii(1497–1498),
wczasiektórejzatrzymałsięonnawybrzeżuAfrykiWschodniej,
Portugalczycyzaczęliorganizowaćswojewładztwonaterenie
przyszłegoMozambiku;w1506rokuzajęlinajważniejszytamtejszy
portiośrodekhandlowy–Sofalę.
Naturalnąkonsekwencjątejekspansjibyłozainteresowaniesię
Portugalczykówhandlemzłotemzzimbabwańskiminteriorem,
aprzedewszystkimzpaństwemMonomotapa.Stronaszoneńskabyła
świadomymswoichcelówpartneremhandlowym–jużw1506roku
