Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
opublikowanymwprasietużpoukazaniusięrecenzowanejksiążki,
anastępniewłączonymdotomu„Czynisłowo”(Lwów1913)do-
strzegłoryginalnośćJaworskiegonazywającgo„przedstawicielem
nowegodreszczupokazującegojęzykczytelnikowi”.
ZkoleisporomiejscapoświęciłJaworskiemuwspomnianyAn-
toniPotockiwobszernej,dwutomowejmonografii„Polskaliteratu-
rawspółczesna”(Kraków1912).Badacztenpierwszyzwróciłuwa-
gęnaanalogiępomiędzypisarstwemautora„Historiimaniaków”,
atwórczościąmalarskąWitoldaWojtkiewicza.Wartoprzytoczyć
fragmentyrecenzjitegozapomnianegodzisiajhistorykaliteraturydo-
tycząceinteresującegonastematu:
„(…)świat,gdziezaczerwonymmurem,wśródbeznadziejnej
pustkisłonecznejskwarnegopopołudniakrólwpapierowejkoronie
jedzie,ciągnionypożwirowanejdróżceprzezniewolnika–gdzie
dookoładrzewasiedząstarcenaławeczce–wpatrzeniwbiegrzeki
iwgobelinjesiennychliści,zaściełającychbrzegi;gdzieleżykrasna
królewnawśródkwiatównakatafalku,aobokpłacząponiejosiero-
conedrewnianepajaceilalkiporzuconewytrzeszczająnawiekiprze-
rażoneoczy;gdziewnikłychźdźbłachrysunkuiwsennychwiotkich
puchachpędzlaupowitemajaczejąnieśmiertelnemarzeniaWojtkie-
wicza,napograniczuszałuirzeczywistości,jawyisnu–wizjedzie-
cięcepodglądnięteoczamigenialnegoszaleńca–przedziwnabajka
zprzędziwajakichśzłotych,kruczychikasztanowychwłoskówdzie-
cinnychwijącagniazdożałosnedlaniepowrotnychjaskółek–smut-
ków,dlamarzeńspełnionychwgorączce,zgaszonychwgrobie”.
DalejPotockireasumuje:
„SłuchamJaworskiegoiwidzęWojtkiewicza,patrzęnaWojt-
kiewiczaisłyszęJaworskiego:wizjasiędwoinatejsamejrubieży
–tonazbytniepowrotnierozchwianawobrazie,tonazbyttwardorze-
czywistawsłowie.Obajsnujązprzędziwabrzydkiej,tj.trudnejsztu-
ki,bysięnamniezdawało–żyło”.
Wystąpienieautora„Pałuby”i„Dziesiątejmuzy”orazmonogra-
fiaAntoniegoPotockiegopozostałyjednaknadługielatawołaniem
napuszczy.Innikrytycynieposzliichśladem,aczytelnicyniedopo-
minalisięowznowienie„Historiimaniaków”.KiedyJaworskiumie-
12
