Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DZIENNIKGIMNAZJALISTY
41
ZaczasówinwazjiukraińskiejAntoniHollendernakłoniłwszystkichbezwy-
jątkuurzędnikówPolakówdoodmówieniazłożeniaprzyrzeczeniaipełnie-
niasłużbywładzomukraińskimiwspólniezprzybranymsobiepóźniejdo
pomocyKomendantemPolskiejOrganizacjiWojskowejinż.Mojżesowiczem
Bogdanem,porucznikiembyłejarmiiaustriackiej,zająłsięzbieraniembro-
niiorganizowaniemakcjispiskowej.(ł)Wzwiązkuzeswojądziałalnością
miałbyćrazemzinż.Mojżesowiczemaresztowany,aleskryłsięwporęitylko
niespodziewanepojawieniesięwłaśniewtymdniupatroliwojskrumuńskich
natereniepowiatuuniemożliwiłotchórzliwymzaborcomuprzątnąćzmiasta
czołowychprzedstawicielipolskiejakcjiwyzwoleńczej.Jestmiwiadomym,
żep.inż.HollenderAntonipełniłwpierwszychdniachpowstaniapolskiego
przeciwUkraińcomzbroniąwrękusłużbęochotnicząnaterenieTyśmienicy.
ZamianowanypierwszympolskimKomisarzemmiasta,jakonajwyżejpod
względemideowymispołecznymzaawansowanywmieścieobywatel,pełnił
znakomicieprzezpierwszychparętygodni,tużpodliniąbojowątoczącejsię
zezmiennymszczęściemwojnypolsko-ukraińskiej,służbęobywatelsko-żoł-
nierską,nierozbierającsięczasamiprzezszeregnocyispełniajączodwagą
obowiązkiszefamiejscowejwładzywśród80%wrogonastawionejludności
ukraińskiejmiasta.Przyodwrociezfrontuwojskgen.Żeligowskiegomiał
opuścićmiastorazemzostatnimpatrolemkomendyetapowejkapitanaWik-
torczyka.Szalazwycięstwaprzechyliłasięwostatniejniemalchwilinapolską
stronęipaninżynierHollenderprzezdziesięćlatpracowałzpożytkiemjako
burmistrzmiastanachlubępolskości,pozostawiającposobieodbudowane
zgruzówmiasto,krociowymajątek,aconajważniejszepodwzględemnaro-
dowymispołecznymuświadomionąPolonię.
Istotnie,wrodzinnymprzekazieprzetrwałaopowieść-byćmożeide-
alizująca-ozgodnymwspółżyciutrzechmieszkającychtamwówczasna-
cji:polskiej,ukraińskiejiżydowskiej;trudnojednakniezauważyćuwagi
on80%wrogonastawionejludnościukraińskiej”
.
Alenasamymstarcietegonowego,państwowotwórczegookresuwży-
ciurodzinynastąpiłydramatycznewydarzenia.W1919rokuIdanosiła
czwartąciążę,azapewneniebyłtoidealnyokresdooczekiwanianadziec-
ko.Zapracowanymążrzadkobywałwdomu.Tymczasemwciążtrwała
jeszczepandemiatajemniczejchoroby,którazbierałastraszliweżniwo.Już
wtedypowszechnienazywanojąhiszpanką.Jesieniąamatorskizespółwy-
stawiłnawetwTyśmienicymodnąfarsęNiuniekmahiszpankę,którejtekst
byłswobodnymprzekłademzMarkaTwaina;wedługrodzinnejlegendy
Tadzikwystąpiłtamwdziecięcejroli.Noistałosię!5grudniawdomu
wTyśmienicyprzyszłanaświatAntonina-mojamama,alepodwóchty-
godniachzmarłaIda,apokolejnychdwóchdniach-Danusia.
