Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
RyszardGryz
„Iskry”w1996rokujakoDziennikizprzedmowąLudwikaB.Grzeniewskiego.Diariusz
jestdowodemniezależnościpostawyautora5.Niestetynieznajdziemywnimszerszych
komentarzydojegopobytuwParyżu.Przykładowopółrocznejbytnościpozagranicami
PRLpoświęciłraptemjednozdanie:„19września1973–18marca1974.PobytwAme-
ryce,Kanadzie,FrancjiiNRF”.Odniósłsiędotychsprawwswychfelietonach,amiesiąc
popowrociedoPolskipoddatą18kwietnia1974rokudorzuciłjedynie:
WParyżu,gdziesiedziałemdługo(trzyipółmiesiąca),czułemsięnajgorzej,ale
jakżemarnieczujęsięteraztutaj–wręczokropnie.Krajniedemokratyczny,zfocha-
miifumami,gdziekażdychceprzewodzićinnym,awszyscyrazemsąprymitywni
ibiedni.Cóżzasystemkretyńskiidemoralizującyludzi–bonieszczęścieludzinie
czynisympatyczniejszymi,przeciwnie!Jakżesztowszystkojestnielogiczne,niewy-
godne,absurdalne,aludziezdająsięjużwcaletegoniedostrzegać,jakbyimztym
byłodobrze–choćjestbardzoźle,codopierostamtąd[zzagranicy]widać6.
TwórczośćpublicystycznaKisielewskiegobyłaskrajnieniepokornaiprzewrotna,
ajednocześnienaznaczonapragmatyzmemiliberalizmem.Krytycznieodnosiłsiędo
sprawypowstaniawarszawskiego,niewierzyłwskutecznośćdziałańpodziemianiepod-
ległościowego,jednocześnieodpierwszychfelietonóww„TP”drażniłcenzurę,która
nieznosiłaharcowaniaprzeciwnikówmarksizmu.Dotegonurtunależałytekstyw„TP”
i„TW”zlat1945-1947poświęconewyjątkowejpozycjiiroliKościołakatolickiegowEuro-
pieiPolsce7.Poprzemianachpolitycznychzaistniałychw1956roku–oczymjużwspo-
mniano–KisielewskistanąłpostroniewszystkichchcącychudzielićpoparciaGomuł-
ce.Wśróduwiedzionychznalazłosięwielewielkichnazwiskiinstytucji,wtymprymas
StefanWyszyńskiiRWE.WwyborachdoSejmuPRLweWrocławiuKisielewskizdobył
największąliczbęgłosów.Rozpocząłwtensposóbośmioletniokrespracywroliparla-
mentarzysty,czegoniedoceniłwspółtwórca„TP”ks.JanPiwowarczyk,którywdepeszy
gratulacyjnejzamieściłdopisek:„Kisielu,cóżeśzamałpęzsiebiewystrugał”8.Stommy
iKisielewskiego„neopozytywizm”zmierzałdo„finlandyzacji”Polski9.Jednocześnieje-
5
M.Ryszkiewicz,Formaideologii,s.102-105;M.Wiszniowska,StańczykPolskiLudowej,s.74-106.
6
S.Kisielewski,Dzienniki,Warszawa1996,s.794-795.
7
S.Kisielewski,Politykaisztuka.Pismawybrane,Warszawa1998,s.11-25,30-37;P.H.Kosicki,
Personalizmpopolsku.Francuskiekorzeniepolskiejinteligencjikatolickiej,przekładJ.Giebułtow-
ski,Warszawa2016,s.161-177.
8
M.Urbanek,Kisielewscy,s.173.
9
M.Turlejska,Tepokoleniażałobamiczarne…Skazaninaśmierćiichsędziowie,Warszawa1990,
s.8-25.OwysiłkachStefanaKisielewskiegozmierzającychdobudowyplatformyrealizmupoli-
tycznegopozakończeniuwojnyorazkoncepcji„finlandyzacji”zob.M.Zakrzewski,Dylematykon-
serwatywnegorealizmuwobliczukomunizmunaprzykładzieśrodowiska„BuntuMłodych”i„Poli-
tyki”,w:Polskiewizjeiocenykomunizmupo1939roku,red.R.Łatka,B.Szlachta,Kraków2015,
