Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturapolskadzisiaj
WspółczesnatwórczośćliterackawPolscejestbardzoobfita.Jesttooko-
łoośmiusetczynnychpisarzy.Roczniewychodziokołodwustupowieściizbio-
rówopowiadańiokołostuzbiorówpoezji.Życieliterackieskupiasięprzeważnie
wstolicy,wokółpismtygodniowychimiesięcznych,któredośćarbitralnieustalają
hierarchiewartościliterackich,naogółnieliczącsięzopiniączytelników,która
pozostajewłaściwienieznana,jakożeograniczonenakłady,spowodowanechro-
nicznymbrakiempapieru,niemogąbyćwskazówkąpowodzenia.Warszawasku-
piaabsolutnąwiększośćpisarzy,okołoosiemdziesiątprocentjesttutaj,tworząc,
jakzawszewPolsce,środowiskoliterackie,milieu,czułenakrytykę,namodę,na
to,coważne,to,codobre.TakwięcżycieliterackiewdzisiejszejPolscejestelitar-
ne,centralistyczne,hierarchiczne.Aliteraturajakocałość,jakoinstytucjanarodo-
wa,jakzawszewposzukiwaniuideigeneralnej.
Pisarzem,któryjejposzukiwałwytrwale,byłzawszeJerzyAndrzejewski29.
Wkażdymmomencieumiałutrafićwjedyną,którawydawałasięnajważniejsza,
43
29
JerzyAndrzejewski(1909-1983)–powieściopisarz,krytykliterackiiteatralny,pub-
licysta.Wpoczątkachtwórczościliterackiejzwiązanyzprasąśrodowisknacjonali-
stycznychifaszyzujących:„ProstozMostu”(wlatach1935-1937kierownikdziału
literackiego,do1938ogłaszałturecenzjeliterackieiteatralneorazutworyprozator-
skie)oraz„ABC”(tudebiutowałjakoprozaikw1932artykułemWobecczyjegośżycia).
Współpracęzredakcją„ProstozMostu”zakończyłw1938rokunaznakprotestu
przeciwkoagresywnejideologiiantysemickiejpisma.Jakoprozaikreprezentował
nurtliteraturykatolickiej,publikującpowstałewkręguinspiracjiGeorges9aBerna-
nosiFrançoisMauriacaopowiadaniaDroginieuniknione(1936)orazpowieśćŁadserca
(1938;NagrodaMłodychPolskiejAkademiiLiteratury).WczasieIIwojnyświatowej
przebywałwWarszawie,biorącudziałwkonspiracyjnymżyciuliterackim(pełno-
mocnikDelegaturyRząduRPdoopiekinadliteratami).Przeżyciaokupacyjnepisarza
znalazływyrazwpowstałymw1943roku,aopublikowanympowojnie,opowiada-
niuWielkiTydzień(drukwtomieNoc,1945),będącymbolesnąrekapitulacjąstosun-
kuPolakówdoofiarHolokaustu.PowojnieAndrzejewskiwłączyłsięwnurtprze-
mianustrojowych,przyjmującskrajnielojalistycznąpostawępolitycznąiporzucając
przedwojenneposzukiwaniaetyczneiartystycznenarzeczestetykisocrealistycznej.
Uznawanązanapisanązprokomunistycznegopunktuinterpretacjidziejówliteracką
rozprawęzżołnierzamipodziemiapowieśćPopiółidiament(tytułpierwotnyZarazpo
wojnie,częściowapubl.1947;wydaniezmienione1948)poprzedziłyjednoznacznie
propagandowepublikacje,m.in.:Abypokójzwyciężył!(1950;przemówieniazlat1949-
1950),Oczłowiekuradzieckim(1951;refleksjezpobytuwZwiązkuSowieckim),Par-
tiaitwórczośćpisarza(1952;socrealistycznymanifestbędącysamokrytykąpisarza).
