Hormonalna terapia zastępcza

Piotr Skałba

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

83-200-2962-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2004

Liczba stron:

405

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Skałba, Piotr. Hormonalna terapia zastępcza. Red. . Warszawa : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2004, 405 s. ISBN 83-200-2962-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Skałba, P.

T1 Hormonalna terapia zastępcza

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2004

SN 83-200-2962-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 136720, author = "Skałba, Piotr", editor = "", title = "Hormonalna terapia zastępcza", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2004", address = "Warszawa ", isbn = "83-200-2962-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Skałba, Piotr

ED -

TI - Hormonalna terapia zastępcza

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2004

SN - 83-200-2962-7

ER -

Netografia (standard APA):

Skałba, Piotr. Hormonalna terapia zastępcza [baza danych online] Warszawa : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2004 [dostęp: 31 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/hormonalna-terapia-zastepcza-piotr-skalba-136720.

menopauza, hormony, terapia, leczenie, brak miesiączki

Terapia hormonalna (HT) wciąż budzi kontrowersje, zarówno w środowisku lekarzy, jak i pacjentek. Związek między jej stosowaniem a występowaniem wielu groźnych chorób (układu sercowo-naczyniowego, układu oddechowego, osteoporozy, nowotworów - m.in....

Więcej

ISBN/ISSN:

83-200-2962-7

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2004

Liczba stron:

405

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa6
WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW15
1. LECZENIE HORMONALNE KOBIET Z NIEWYDOLNOŚCIĄ JAJNIKÓW, ZESPOŁEM POKASTRACYJNYM ORAZ W OKRESIE OKOŁO- I POMENOPAUZALNYM – WSKAZANIA I PRZECIWWSKAZANIA – Piotr Skałba18
1.1. Nazewnictwo18
1.2. Niewydolność jajników20
1.2.1. Pierwotna niewydolność jajników21
1.2.2. Wtórna niewydolność jajników26
1.3. Zespół pokastracyjny30
1.4. Perimenopauza (okres okołomenopauzalny)31
1.5. Okres pomenopauzalny40
1.6. Przeciwwskazania do hormonalnej terapii47
2. RECEPTORY, HORMONY PŁCIOWE, LEKI STOSOWANE W HORMONALNEJ TERAPII52
2.1. Receptory steroidowe – Andrzej Witek, Piotr Skałba52
2.1.1. Wprowadzenie52
2.1.2. Budowa receptora steroidowego54
2.1.3. Nadrodzina steroidowo-tarczycowego receptora jądrowego55
2.1.4. Lokalizacja i budowa genów receptorów steroidowych56
2.1.5. Sygnalizacja steroidowa57
2.1.6. Aktywacja receptora steroidowego58
2.1.7. Rola białek cytoplazmatycznych w transaktywacji receptora steroidowego60
2.1.8. Dystrybucja receptorów estrogenowych61
2.1.9. Polimorfizm receptora estrogenowego63
2.1.10. Modyfikacje potranskrypcyjne receptora estrogenowego65
2.1.11. Izoformy receptora estrogenowego α65
2.1.12. Izoformy receptora estrogenowego β68
2.1.13. Izoformy receptora progesteronowego – Piotr Skałba70
2.1.14. Lokalizacja receptora progesteronowego w tkankach i jego udział w karcynogenezie73
2.1.15. Budowa receptora androgenowego – Piotr Skałba76
2.1.16. Lokalizacja i działanie receptora androgenowego78
2.1.17. Choroby związane z mutacjami receptora androgenowego78
2.1.18. Uwagi końcowe81
2.2. Estrogeny – Piotr Skałba89
2.2.1. Budowa89
2.2.2. Transport i metabolizm91
2.2.3. Działanie biologiczne92
2.2.4. Naturalne i syntetyczne estrogeny stosowane w lecznictwie93
2.2.5. Naturalne skoniugowane estrogeny (CEE, conjugated equine estrogens)97
2.2.6. Natywne/syntetyczne estrogeny doustne98
2.2.7. Natywne/syntetyczne estrogeny przezskórne98
2.2.8. Natywne/syntetyczne estrogeny dopochwowe99
2.2.9. Natywne/syntetyczne estrogeny donosowe99
2.3. Progestageny – Małgorzata Bińkowska101
2.3.1. Definicje. Zastosowanie w hormonalnej terapii101
2.3.2. Bezpieczeństwo endometrium104
2.3.3. Regulacja krwawień107
2.3.4. Wpływ progestagenów na naczynia109
2.3.5. Wpływ na tolerancję glukozy111
2.3.6. Wpływ na masę ciała111
2.3.7. Nietolerancja progestagenów112
2.3.8. Dydrogesteron115
2.3.9. Lewonorgestrel (LNG)123
2.3.10. Octan noretisteronu (NETA)127
2.3.11. Octan cyproteronu (CPA)137
2.3.12. Octan medroksyprogesteronu (MPA)142
2.3.13. Dienogest (DNG)151
2.4. Androgeny – Piotr Skałba159
2.4.1. Androgeny u kobiety160
2.4.2. Globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG, sex hormone binding globuline)163
2.4.3. Androgeny u kobiet w okresie pomenopauzalnym164
2.4.4. Czy słuszna jest koncepcja zespołu niedomogi androgennej u kobiet po menopauzie?165
2.4.5. Wpływ androgenów na układ kostny i mięśniowy166
2.4.6. Leczenie preparatami androgenów166
2.5. Tibolon (TIB) – Małgorzata Bińkowska169
2.5.1. Wpływ tibolonu na endometrium171
2.5.2. Występowanie krwawień172
2.5.3. Wpływ na objawy wypadowe174
2.5.4. Wpływ na profil lipidowy174
2.5.5. Wpływ na ciśnienie krwi175
2.5.6. Wpływ na tolerancję glukozy176
2.5.7. Wpływ na masę kostną176
2.5.8. Tibolon a gruczoł piersiowy177
2.5.10. Objawy uboczne179
2.5.9. Wpływ na masę ciała179
2.6. Selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERM, selective estrogen receptor modulators) – Romuald Dębski181
2.6.1. Tamoksyfen183
2.6.2. Raloksyfen187
2.6.3. Inne leki SERM190
2.7. Alternatywne sposoby leczenia kobiet w okresie peri- i pomenopauzalnym – Piotr Skałba194
2.7.1. Odżywianie195
2.7.2. Estrogeny roślinne (fitoestrogeny)196
2.7.3. Zioła199
2.7.4. Opinie lekarzy na temat alternatywnych sposobów leczenia objawów peri- i pomenopauzalnych200
3. HORMONALNA TERAPIA A UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY203
3.1. Hormonalna terapia a choroby serca i naczyń – Beata Kos-Kudła203
3.1.1. Prewencja pierwotna choroby wieńcowej204
3.1.2. Prewencja wtórna choroby wieńcowej207
3.1.3. Wpływ hormonalnej terapii na układ sercowo-naczyniowy210
3.1.4. Hormonalna terapia a metabolizm lipidów210
3.1.5. Wpływ estrogenów na naczynia tętnicze214
3.1.6. Działanie estradiolu na śródbłonek naczyń215
3.1.7. Hormonalna terapia a nadciśnienie tętnicze217
3.1.8. Hormonalna terapia a gospodarka węglowodanowa219
3.1.9. Wpływ hormonalnej terapii na układ krzepnięcia221
3.1.10. Hormonalna terapia a homocysteina226
3.1.11. Miażdżyca jako choroba zapalna a hormonalna terapia226
3.1.12. Działanie antyoksydacyjne hormonalnej terapii227
3.1.13. Podsumowanie227
3.2. Terapia hormonalna u kobiet w okresie około- i pomenopauzalnym w opinii kardiologa – Jadwiga Kłoś 232
3.2.1. Przegląd prospektywnych badań wieloośrodkowych235
3.3. Udar mózgu u kobiet w okresie pomenopauzalnym – Piotr Skałba246
3.3.1. Czynniki ryzyka udaru mózgu247
3.3.2. Hormonalna terapia a ryzyko udaru mózgu249
3.4. Hormonalna terapia a cukrzyca – Piotr Skałba252
3.4.1. Czynniki ryzyka cukrzycy252
3.4.2. Badania przesiewowe253
3.4.3. Zmniejszenie ryzyka zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego u kobiet z cukrzycą typu 2253
3.4.4. Uzgodnione stanowisko NAMS254
4. OSTEOPOROZA – Violetta Skrzypulec256
4.1. Patogeneza257
4.1.1. Regulatory gospodarki wapniowej258
4.2. Epidemiologia260
4.2.1. Czynniki ryzyka261
4.3. Przebieg262
4.4. Diagnostyka264
4.5. Klasyfikacja268
4.6. Leczenie270
4.6.1. Hormonalna terapia271
4.6.2. Selektywne modulatory receptora estrogenowego (SERM)273
4.6.3. Bisfosfoniany274
4.6.4. Kalcytonina276
4.6.5. Wapń276
4.6.6. Witamina D278
4.6.7. Fitoestrogeny279
4.6.8. Inne metody leczenia280
4.7. Badania kliniczne281
4.8. Rola lekarza w diagnostyce i terapii osteoporozy283
5. HORMONALNA TERAPIA A OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY – Tomasz Rechberger288
5.1. Mechanizm działania estrogenów w ośrodkowym układzie nerwowym289
5.2. Hormony steroidowe a objawy psychoneurologiczne291
5.3. Wpływ estrogenów na procesy uczenia się oraz funkcje poznawcze mózgu293
5.4. Zespoły depresyjne u kobiet w okresie około- i pomenopauzalnym294
5.5. Endokrynne uwarunkowania stanów depresyjnych u kobiet295
5.6. Rola estrogenów w zapobieganiu zespołom demencyjnym – hormonalna terapia a choroba Alzheimera298
5.7. Estrogeny a choroba Parkinsona299
5.8. Czynność nadnerczy a procesy starzenia się i zaburzenia funkcji ośrodkowego układu nerwowego301
6. HORMONALNA TERAPIA A UKŁAD ODDECHOWY – Beata Kos-Kudła 308
6.1. Wpływ estrogenów na układ oddechowy309
6.2. Wpływ progestagenów na układ oddechowy310
6.3. Zmiany przebiegu astmy w cyklu miesiączkowym311
6.4. Hormonalna terapia311
7. OTYŁOŚĆ U KOBIET W OKRESIE OKOŁO- I POMENOPAUZALNYM – Beata Kos-Kudła, Paweł Staszewicz 317
7.1. Homeostatyczne mechanizmy regulacji bilansu energetycznego i masy ciała317
7.2. Otyłość321
7.2.1. Etiologia i epidemiologia otyłości321
7.2.2. Kliniczne znaczenie otyłości323
7.3. Otyłość menopauzalna323
7.3.1. Leptyna325
7.3.2. Neuropeptydy kontrolujące czynność podwzgórzowych ośrodków łaknienia i sytości326
7.3.3. Hormon wzrostu327
7.3.4. Lipaza lipoproteinowa327
7.3.5. Aktywność receptorów adrenergicznych328
7.3.6. Hormony płciowe329
7.4. Rozpoznanie otyłości330
7.5. Leczenie otyłości pomenopauzalnej331
7.5.1. Dieta332
7.5.2. Wysiłek fizyczny332
7.5.3. Farmakoterapia333
7.6. Perspektywy334
8. MENOPAUZA A UKŁAD MOCZOWO-PŁCIOWY –Tomasz Rechberger339
8.1. Zmiany wsteczne narządu moczowo-płciowego kobiety a problem nietrzymania moczu340
8.1.1. Przyczyny nietrzymania moczu340
8.1.2. Leczenie nietrzymania moczu343
8.2. Estrogeny a nawracające stany zapalne dróg moczowych344
8.3. Zmiany wsteczne w układzie moczowo-płciowym kobiety a sfera życia seksualnego345
9. HORMONALNA TERAPIA A NOWOTWORY349
9.1. Hormonalna terapia a rak sutka – Małgorzata Bińkowska349
9.1.1. Czynniki ryzyka raka sutka349
9.1.2. Estrogeny i progesteron a powstawanie raka sutka352
9.1.3. Hormonalna terapia a ryzyko zachorowania na raka sutka354
9.1.4. Hormonalna terapia a ryzyko śmierci z powodu raka sutka364
9.1.5. Hormonalna terapia u kobiet chorych na raka sutka366
9.2. Hormonalna terapia a rak endometrium – Piotr Skałba369
9.2.1. Czynniki ryzyka raka endometrium370
9.2.2. Mechanizm działania estrogenów na rozwój raka endometrium371
9.2.3. Estrogenowa terapia a rak endometrium372
9.2.4. Estrogenowo-progestagenowa terapia a rak endometrium372
9.3. Hormonalna terapia a rak jajnika – Piotr Skałba373
9.3.1. Czynniki ryzyka raka jajnika374
9.3.2. Ocena wpływu hormonalnej terapii na zachorowanie na raka jajnika i jego rozwój375
9.3.3. Stosowanie hormonalnej terapii u kobiet, które przebyły raka janika376
9.3.4. Podsumowanie376
9.4. Hormonalna terapia a rak okrężnicy i odbytnicy – Piotr Skałba376
9.4.1. Dane biologiczne377
9.4.2. Dane epidemiologiczne377
9.5. Hormonalna terapia a inne nowotwory – Piotr Skałba 379
9.5.1. Nowotwory germinalne i gonadalne379
9.5.2. Mięsaki macicy379
9.5.3. Rak szyjki macicy380
9.5.4. Czerniak380
10. LEKI, STANDARDY POSTĘPOWANIA, REKOMENDACJE – Piotr Skałba, Tomasz Rechberger384
10.1. Leki stosowane w hormonalnej terapii dostępne w Polsce384
10.2. Niskodawkowa hormonalna terapia388
10.3. Interakcje preparatów stosowanych w hormonalnej terapii z innymi lekami391
10.3.1. Mechanizmy odpowiedzialne za interakcje leków391
10.3.2. Znaczenie kliniczne potencjalnych interakcji leków w hormonalnej terapii394
10.4. Próby standaryzacji postępowania diagnostyczno-terapeutyczno-kontrolnego w hormonalnej terapii395
10.5. Rekomendacje397
10.5.1. Rekomendacja Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie stosowania hormonalnej terapii po badaniach WHI i Million Women Study397
10.5.2. Zastosowanie estrogenów i progestagenów u kobiet w okresie okołoi pomenopauzalnym. Stanowisko Północnoamerykańskiego Towarzystwa Menopauzy (NAMS) – wrzesień 2003399
10.5.3. Stanowisko Komitetu Naukowego Europejskiej Agencji Oceny Leków (EMEA) – grudzień 2003402
10.6. Końcowy komentarz402

Zaburzeniaczynnościowe

Wygaśnięcieczynnościjajnikapomenopauziejestnaturalnym,zaprogramo-

wanymgenetycznieprocesemfizjologicznym,kończącymokresrozrodczy

kobiety.Naprocestenskładająsię:zaburzenia,anastępnieustaniemiesiącz-

kowania,objawywypadoweorazhipoestrogenizmwrazzewszystkimikon-

sekwencjami.Upodłożaprzekwitaniależązmianymorfologicznewjajni-

kach.Liczbapierwotnychpęcherzykówwjajnikumiędzyokresemdzieciń-

stwaa40.rż.zmniejszasięwsposóbrównomierny,natomiastpotymczasie

zaczynasięzmniejszaćgwałtownie.Wrazzprogresywnąutratąpęcherzyków,

spowodowanąprzyspieszonąichatrezją,zwiekiemobniżasięrównieżczyn-

nośćoocytów.Częściejulegająuszkodzeniuelementykomórkowe,uczestni-

czącewpodziałachmejotycznych,coprawdopodobniewywołujezwiększe-

nieczęstościwystępowaniazaburzeńrozwojowychupotomstwastarszych

matek.

Wokresieperimenopauzypęcherzykitracązdolnośćdoosiągnięciapeł-

nejdojrzałości,copowoduje,żeciałkożółtejestniewydolnelubteżwcale

niepowstaje.Uogólniając,zmianyhormonalnewokresieperimenopauzal-

nymcechujeniedobórprogesteronu,narastającahipergonadotropinemia

iniedobórinhibin.Wytwarzanieandrogenówjajnikowychwokresieperi-

menopauzyuleganiewielkiemuzmniejszeniu.Dotyczytozarównostężenia

testosteronu,jakiandrosteronu.Zmniejszasięistotniewydzielanieandro-

genównadnerczowych,dihydroepiandrosteronuijegosiarczanu(DHEAS).

Wokresieperimenopauzywystępujespadekwydzielaniahormonówosiso-

matotropowej.Rozpoczynasięonjeszczeprzedpoczątkiemzaburzeńmie-

siączkowaniaiprzedzmniejszeniemwydzielaniaestrogenów.Ukobiet

wwieku42–47latodnotowanozmniejszeniestężeniahormonuwzrostu

iinsulinopodobnegoczynnikawzrostu1.Zjawiskotoniejestcałkowicie

wyjaśnione.Prawdopodobniemożemiećzwiązekzezmniejszeniemkomór-

kowejwrażliwościnainsulinę.Obniżeniekomórkowejwrażliwościnainsu-

linęzwiększasięwrazzwiekiem,szczególniedramatycznieukobietoty-

łych.

Najczęściejzatemwtymokresieobserwujesiępodwyższonestężenie

FSH,zmniejszeniestężeniainhibin,natomiaststężeniawekrwiestradiolu

iLHpozostająniezmienione,aniekiedynieznaczniezwiększone.Należyjed-

nakzaznaczyć,żestężenieFSHwsurowicyzmieniasięzmiesiącanamie-

siąciróżnisięuposzczególnychkobiet.Wokresieperimenopauzywystępują

równieżznacznewahaniastężeniaestradiolu.Najczęściejmieścisięono

wgranicachnormydlaokresurozrodczegoizmniejszasięwrazzwygaśnię-

ciemczynnościpęcherzykówjajnikowych,niekiedyjednakobserwujesię

znacznejegopodwyższenie,aodnotowanewartościosiągająpoziomcharak-

Brak wyników

Hormonalna terapia zastępcza

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra