Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HYdrologiaPolski-uwarunkowaniaiProblemY
1
HYDROLOGIAPOLSKI–
UWARUNKOWANIAIPROBLEMY
PawełJokiel,UniwersytetŁódzki
Wodanależydonajbardziejrozpowszechnionych
substancjinanaszejplanecieiwystępujewróżnych
ilościachorazstanachskupienianiemalnakażdym
kontynencie.Dlaludzkościnajważniejszajestwoda
słodka.Bezniejżycieaniżadnaaktywnośćznim
związananiemogłybypowstaćiprzetrwaćnaZiemi.
Wodysłodkiejnicniejestwstaniezastąpić.Zasoby
wódsłodkichzajmująważne,jeślinienajważniejsze
miejscepośródinnychzasobównaturalnych,odgrywa-
jącpierwszoplanowąrolęnietylkowżyciuczłowieka,
aleiwotaczającymgośrodowiskunaturalnym.Rów-
nieistotnesąobiektywodne.Zarównotenaturalne,
jakistworzonelubprzekształconerękączłowieka,sta-
nowiąoróżnorodnościotaczającegonasśrodowiska,
ajednocześniepoprawiająmożliwościgospodarowa-
niawnimidecydująojakościnaszegożycia.Badacze
zajmującysięwodą,stosunkamiwodnymiigospodar-
kąwodnąwskazują,żedlaczłowiekaijegośrodowiska
życianajważniejszajestnieilośćzasobówiobiektów
wodnych,alefakt,żezasobytesąodnawialneistale
krążąwśrodowiskuwprocesiecykluhydrologicznego,
aobiektyciąglesięzmieniająiewoluują,stwarzając
nowekrajobrazyinowewarunkikorzystaniaześro-
dowiska.Mająctonawzględzie,szczególnąuwagę
powinnosięzwracaćnatewszystkieprocesyfizycz-
ne,którenapędzaneDmaszynąsłoneczną”wprawiają
wruchzasobywodne,pozwalającimprzemieszczać
sięwśrodowisku,zmieniaćstanskupieniaiwłasności
fizykochemiczne,awkonsekwencjisprawiać,żeilość
ijakośćwodyiobiektówwodnychorazstancałego
środowiskaciąglesięzmieniają.Hydrologiatąnauką
przyrodniczą,którazajmujesiębadaniemwystępowa-
niaikrążeniawodywprzyrodzie,przyuwzględnieniu
jejfizycznych,chemicznychibiologicznychwłaściwo-
ściorazróżnorodnychinterakcjizotaczającymśrodo-
wiskiem.JestwięcnaukąohydrosferzeZiemi.
Spośródelementówskładającychsięnaśrodowi-
skogeograficzneiprocesów,jakiewnimzachodzą,
towłaśnieszerokopojmowanestosunkiwodnesąnaj-
bardziejczułenaantropopresję.Wśrodowiskugeo-
graficznymwodaznajdujesięniemalzawszewsferze
bezpośredniegolubpośredniegooddziaływaniaczyn-
nikówantropogenicznych.Jestonaprzytymskładni-
kiemwysocedynamicznym,cowprzypadkuantropo-
presjipowodujenietylkogwałtownośćprzeobrażeń,
aleiichszerokizasięgprzestrzenny.Cechywody,
jakteżjejmiejsceirolawprocesachwymianymasy
ienergiiwśrodowiskusprawiają,żeingerencjawdo-
wolnyjegokomponentlubproceswywołujeniemal
zawszekonsekwencjewzakresiestosunkówwodnych.
Zachodzącewówczaszmianymającharakterzarówno
ilościowy,jakijakościowyorazdotykająśrodowiska
nietylkowskalilokalnej,aleiregionalnej,anierzad-
koglobalnej.
Człowiekniemalodpoczątkuswegoistnienia
wykorzystywałwodęiobiektywodnedlawłasnych
celów.Mimotojegowpływnazasobywodneiich
jakośćprzezwieletysiąclecibyłnieznacznyimiał
charakterwyłącznielokalny.Niezwykłewłaściwo-
ściwódsłodkich,wtymichodnawialnośćwobrę-
biezamkniętego,globalnegocykluhydrologicznego
orazichzdolnośćdosamooczyszczania,sprawiały,
żeprzezdługiczaszasobywódsłodkichutrzymywa-
łysięwniezmienionejilościijakości.Możewłaśnie
dlategozapanowałoprzeświadczenie–dziśjużwia-
domo,żebłędne–iżzasobywodnesątrwałeinie-
wyczerpane,stanowiącjednocześniedanytylkonam
prezentodMatkiNatury.Skutkiemtakiegopodejścia
była,ijestniestetynadal,mocnoutrwalona,zwłasz-
czawspołeczeństwachrozwijającychsię,chęćniemal
nieograniczonego,acozatymidzienieostrożnego
korzystaniazzasobówwodnychidążeniedopono-
szeniajaknajmniejszychkosztówzwiązanychzich
pozyskaniemiużytkowaniem.Jednocześniepowsta-
łowielepotężnychinstrumentówsłużącychzmianie
szerokopojmowanychstosunkówizasobówwodnych.
1
