Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
łączącyróżnespołecznościiobszaryróżnorodnychkulturireligii,choć
narodziłasięiwyrosławeuropejskimkręgucywilizacyjnym,wyznaczanym
–jaksiępowszechnieprzyjmuje–przezetykęjudeochrześcijańską,fi-
lozofięgreckąorazrzymskądoktrynęprawną
3
.
IdeologiaprawczłowiekanabrałaszczególnegowymiarupoIIwoj-
nieświatowej,gdydoświadczeniaogromuzbrodniprzeciwludzkości
skłoniłymiędzynarodowąspołecznośćdoopracowaniapodauspicjami
ONZPowszechnejDeklaracjiPrawCzłowiekaz1948r.–proklamacji
ideowejwiążącejpaństwanapłaszczyźniemoralnej,stanowiącejrodzaj
katechizmupodstawowychprawjednostki,nawiązującegozliteryiducha
dofrancuskiejDeklaracjiPrawCzłowiekaiObywatelaatakżedopro-
klamowanychwStanachamerykańskichBillsofRights.
Problematykahistorycznychkorzeniwspółczesnychkoncepcjipraw
człowiekajestprzedmiotemdociekańnaukowych,aleiwielukontrower-
sji.Wśródprawników-pozytywistówrefleksjahistorycznaograniczasię
zregułydopowoływaniabezpośrednichźródełdoktrynalnych,awięcdo
dorobkufilozofiiWiekuŚwiatełorazdoźródełinstytucjonalnych,tj.do
wyrosłychwklimacieintelektualnymepokiRozumukonstytucyjnych
gwarancjipodstawowychprawiwolnościobywatelskich.Jednakzadaniem
historykaprawaimyślipolitycznejpowinnobyćrozpatrywaniedziejów
prawjednostkiwnajszerszejperspektywienurtówideowychnaszego
kręgukulturowego,wwymiarzeodwiecznejantynomiimiędzyjednostką
azbiorowością,międzyindywidualizmemauniwersalizmem,między
flprawem”człowiekadowolności,aflsiłą”państwowegoprzymusu.
Gdyanalizujesiędzisiejszykatalogpodstawowychprawczłowieka
zperspektywyhistorii,dowieśćmożna,żekażdaniemalpozycjatego
kataloguniepowstałaexnihilo,alejakwszystkienormyprawne,sięga
swymikorzeniamidoświadczeńepokminionych.Wprawdzienaprze-
strzeniwiekówzmieniałsięcharakterizakresdóbrpodlegającychpraw-
nejochronie,tojednakpowinnościąbadaczahistoriijestwydobywanie
zróżnorodnościdziejówtendencjiiwątkówtrwałych,owychnicikonty-
nuacjiłączącychprzeszłośćzewspółczesnością
4
.
3
R.Kuźniar,Prawaczłowieka,Warszawa2000,s.20.
4
K.Sójka-Zielińska,Drogiibezdrożaprawa.SzkicezdziejówkulturyprawnejEuro-
py,Wrocław2000,s.90.
