Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Cechywpaństwiebrandenbursko-pruskimodpołowyXVII...
Kryzyscechów,któregoprzyczynupatrywanowszakmiędzyinnymi
wrozprzestrzenieniusięniektórychgałęziprodukcjinawsiiwfolwarkach,
skłoniłwładcówpruskichdowydaniakolejnychzarządzeń,któremiały
regulowaćosadnictwowiejskieiichprawawzakresierzemiosła(1699,
1710r.)50.Wobeccorazliczniejszychskargwzględemmistrzówwiejskich
(Landmeistern)wstatutachgeneralnychznalazłysiępunkty,któresilnie
ograniczałymożliwościuprawianiarzemiosłapozamiastem.W1789
roku,zróżnymiuwarunkowaniamiiograniczeniami,zezwolononapracę
przedstawicielomsiedmiubranż:krawcom,kowalom,płóciennikom,
kołodziejom,cieślom,młynarzomimłynarzom-papiernikom51.
Charakterystycznymzjawiskiemwokresiekryzysusystemucechowego
byławzrastającaliczbawolnychmistrzów.Bylitorzemieślnicyniezrzesze-
ni,działającysamodzielnienamocyspecjalnychkoncesjiudzielanychprzez
książąt,anastępniewładcówbrandenburskich(późniejkrólówpruskich)52.
Takapozycjadawałaimpewneatuty,np.słabsząkontrolęidużąnieza-
leżność.Zjawiskototypowebyłozwłaszczadlarzemiosłrzadkich,jak
drukarstwo53,gdziemistrzowiestanowiligrupęzbytskromną,bystworzyć
korporacjęlubwprowadzaćnowąusługęczymetodęprodukcji.Zdarzały
sięrównieżsytuacje,gdyzezwoleńtakichudzielanorzemieślnikom
wmiastach,gdzieistniałyjużanalogicznecechy,szczególniewodniesieniu
dopriorytetowychgospodarczobranż,cospotykałosięzezrozumiałym
protestempozostałych
54.
Abydopełnićobrazu,wartojeszczezwrócićuwagęnakwestiękoloni-
zacji,którawpołowieXVIIIwiekumiałabyćsposobemnarozwójmało
50
Z.Szultka,Stosunkispołeczne…,s.227.
51
APSzczecin,CechymiastaKołobrzeg,sygn.105;CechymiastaKoszalin,sygn.
30;AktamiastaKamieńPomorski,sygn.64;Goleniów,sygn.32;Cechymiasta
Darłowo,sygn.35,42;CechymiastaStargard,sygn.35;DziejeBrandenburgii-Prus…,
s.139–140;L.W.Brüggemann,BeiträgezuderausfürlichenBeschreibungdesKönigl.
PreussischenHerzogthumsVor-undHinter-Pommern,t.1,Szczecin1800,tab.IIII,V.
52
APSzczecin,AKS,sygn.II/519,s.164–182;O.Blümcke,DieHandwerkszünfte
immittelalterlichenStettin,DBaltischeStudienNF”1884,nr34,s.119;S.Rzeszowski,
WażniejszemomentydziejówGryfic,DSzczecin”1962,nr9–10,s.28.
53
A.Stachoń,Mistrzowieigły,Bochnia2001,s.62.
54
DziejeBrandenburgii-Prus…,s.482;APSzczecin,CechymiastaKołobrzeg,sygn.19;
H.Schultz,Handwerker,Kaufeute,Bankiers…,s.118in.
