Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FunkcjonowaniecechówrzemieślniczychnaPomorzuwXVIIiXVIIIwieku
37
urzędnikamipublicznymi,wykonującymiichzaleceniawzględemcechu72.
Spośródgronamistrzowskiegowyróżnialisiętakżeskarbnikipisarz,atakże
–chociażtakichzapisówbrakwpruskichporządkach,ojciecimatkago-
spodyni,równieżwybieranikadencyjnie73.Niżejwhierarchiistalipozostali
mistrzowie,będącysamodzielnymipracownikami.Grupata,początkowo
dośćjednolita,zbiegiemczasuzaczęłarozwarstwiaćsięcorazbardziej,wraz
zprzyrostemczłonkówczykonkurencji,jakipojawieniemsięróżnicmająt-
kowych74.Podczaszgromadzeńalbopochodówmiejscenależneposzcze-
gólnymczłonkomzależałoodichstarszeństwazawodowego75.Mistrz(lub
kilku)znajkrótszymstażempełniłfunkcjęmłodszegomistrza(Jungmeister)
iwykonywałwieledrobnychzadańpomocniczych.Niekiedynależałdoniego
takżeniewdzięcznyobowiązeknadzorowaniazgromadzeńczeladniczych76.
Dopracywwarsztatach,naokreślonyokresczasulubnastałe,zatrud-
nianoczeladników(Gesellen).Wdużychisilnychcechach,gdzieichliczba
byłaznaczna,mogliwybraćspośródsiebiestarszegoczeladnika(Altgeselle),
któryreprezentowałichspołecznośćidbałoichinteresy.Najniżejwhie-
rarchiiznajdowalisięuczniowie(Jungen,Burschen).
AżdopierwszejpołowyXVIIIwieku,kiedytopruskiereformycecho-
wezniosływieledotychczasowychpraktyk,czeladnicyjakogrupamieli
72
Z.Kropidłowski,Samopomocwkorporacjach…,s.58–60;J.Piasecki,Dziejerzemiosła
pleszewskiego,Pleszew1993,s.21–22.
73
Worganizacjachdziałającychnaziemiachpolskichzaliczanionibylidozarządu
cechowego.E.Borkowska-Bagieńska,Cechoweprawogospodarcze…,s.74–78;
J.Piasecki,Dziejerzemiosła…,s.21–22.A.StachońnaprzykładzieBochniprzytacza
takżepodziałmistrzównastarszych–którzywswejkarierzemieliprzynajmniej
jednąkadencjęnastanowiskucechmistrza,imłodszych.Corokuwybieranodwóch
cechmistrzów,pojednymzkażdejgrupy.A.Stachoń,Mistrzowieigły…,s.52.
74
Różnicemiędzymistrzamiwynikałyzresztązazwyczajniezwiększejzaradnościczy
szczęściawtymsamymfachu,leczzłączeniaprzezniektórychrzemieślnikówkilku
profesji,szczególniezaśdodatkowegotrudnieniasięhandlem.J.Tandecki,Cechy
rzemieślniczewToruniu…,s.14.
75
W.Najdus,Rodzinaidomownicyrzemieślnikapolskiegowlatach1772–1918napodstawie
materiałówmałopolskich,w:SpołeczeństwopolskieXVIII–XIXwieku.Studiaorodzinie,
t.9,red.J.Leskiewiczowa,Warszawa1991,s.45;E.Bimler-Mackiewicz,Znaki
cechoweiichfunkcjenaziemiachpolskich,Warszawa2004,s.23.Niekiedycechmistrze
wywodzilisięzposzczególnychDstołów”,por.I.Rolska-Boruch,Cechzłotnikówlubel-
skich(XVI–XVIIIw.),Lublin1997,s.21–22.
76
E.Bimler-Mackiewicz,Znakicechowe…,s.25–26,34;Z.Kropidłowski,Samopomoc
wkorporacjach…,s.81;F.Lenczowski,MateriałydodziejówmiastaŻywcaodXVdo
XVIIIwieku,Kraków1957,s.179,nr37.
