Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
psychologicznemechanizmywstyduistrachu4.Spokrewnione
zlękiempoczątkicywilizacyjnychdziałańipragnieniepokonania
go,rysującesięjakocelkulturowejaktywności,ujmujądoświad-
czenieczłowiekawswoistąklamrę.Lękjakoprzyczynaizamie-
rzonyhoryzont,początekikoniec.
Tozanurzeniewlękuzeszczególnąmocąniepozwalaosobie
zapomnieć,gdymyślkierujemywstronęjednostkowegożycia.
TrudnoniezgodzićsięzAntonimKępińskim,gdyprzekonuje,że
ntłemludzkiejegzystencjijestlękprzedśmiercią»5,itrudnotakże
zaprzeczyćistnieniupierwotnegomroku,którypoprzedzanaszeist-
nieniewświecie.PascalQuignardpisze:
Tkwiwnaszamętzwiązanyznaszympoczęciem[...].Iten
zamętwnassiępodwaja,ponieważselekcjadokonywanaprzez
śmierćjestrównieprzypadkowajaksukcesjaosobników,któ-
rychmożliwośćosobniczegoistnieniazależywyłącznieod
przypadkowychskutkówspółkowania.Rozmnażaniepłciowe
skazanenakaprys,kapryśnewyboryśmierciiwyrywkowa
świadomośćtakiegowłaśnieistnienia(płynnieodtwarzana
przezsen,zmienianaizaciemnianaprzezmowę)tojednaita
samarzeczoglądanajednocześnie6.
Jejnwżadnymwypadkuniemożemyzobaczyć»7,czydlategowięc
boimysiętego,conieznane,coprzekraczamożliwościnaszego
poznawaniaipojmowania,co-wjakimśsensie-odbieranasso-
biesamym?
Naszepoczątkisąjeszczebardziejnierozpoznawalneniżna-
szaśmierć,ponieważniewiedzadotyczącanaszejśmiercista-
nowipostaćnaszejwiedzy.Naszpoczątekjestniewiedząnaj-
4Por.J.Łotman:Osemiotycepojęć»wstyd»i»strach»wmechanizmie
kultury.(Tezy).Przeł.J.Faryno.W:Semiotykakultury.Wybórioprac.
E.JanusiM.R.Mayenowa.PrzedmowaS.Żółkiewski.Warszawa
1977,s.171-174.
5A.Kępiński:Lęk.Kraków2002,s.227.
6P.Quignard:Seksitrwoga.Przeł.K.Rutkowski.Warszawa2002,
s.5.
7Ibidem.
