Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stosunkiindyjsko-muzułmańskienaprzełomieXIXiXXwieku
19
_______________________________________________________________
nąłAgaKhan.Celemtejorganizacjibyłaobronainteresówpolitycz-
nychigospodarczych,reprezentowanieludnościmuzułmańskiej
przedwładzamibrytyjskimi,atakżeobronaprzeddominacjąhindu-
sów.SwojewytyczneLigamiałarealizować,zachowującpełnąlojal-
nośćwobecwładzkolonialnych.Powołanietakiejorganizacjibyło
odpowiedziąnazałożeniejeszczew1885r.organizacjiogólnoindyj-
skiej,czyliIndyjskiegoKongresuNarodowego13.
Dlaczegojednakwładzebrytyjskiewyraziłyzgodęnapowoła-
niemuzułmańskiejorganizacji?Należypodkreślić,żepolityka
prowadzonaprzezrządkolonialnywstosunkudoposzczególnych
grupreligijnychbudziłalicznekontrowersjeisprzeczneopinie.
BezwątpieniajednakBrytyjczycychcielizachowaćpełnąkontrolę
nadwydarzeniaminasubkontynencie,adotegoniezbędnebyło
utrzymanierównowagisiłpomiędzykonkurencyjnymigrupami
wyznaniowymi.Nasiliłosięwówczaszjawiskokomunalizmu,cha-
rakterystycznedlarelacjihindusko-muzułmańskichnaterenie
AzjiPołudniowej14.
PowołanieLiginiosłozasobąznaczneuszczupleniesiłpoten-
cjalnegoprzeciwnikapolitycznegoBrytyjczyków,jakimmógłstać
sięKongres.Ligamiałabyćprzeciwwagądlawzrastającejpopu-
larnościKongresu,wktórymdogłosudochodziłycorazbardziejra-
dykalnegrupy.Działalnośćdwóchkonkurencyjnychugrupowańby-
łapróbąwykorzystaniaprzezadministracjębrytyjskąnarastających
sprzecznościmiędzygrupamireligijnymi.SkutkiemdziałańLigi
wpoczątkowejfaziejejfunkcjonowaniabyłynp.reformyz1909r.,
namocyktórychmuzułmanomprzyznanom.in.prawowyborów
wodrębnejkuriimuzułmańskiej15.Przebiegwydarzeńipostawy
przywódcówpokazują,żeprzedIwojnąświatowąantagonizmhin-
13JednymzpostulatówtejorganizacjibyłwiększyudziałIndusówwsprawowaniu
władzypublicznejnanajwyższychszczeblach,przyjednoczesnejakceptacjibrytyj-
skiejobecnościwIndiach.Szerzejm.in.:J.Kieniewicz,
HistoriaIndii
,s.698;R.Pal-
meDutt,
Indiedzisiejsze
,Warszawa1951,s.232n.;S.Percival,
India,Pakistanand
theWest
,London-NewYork-Toronto1949,s.190-191.
14Zob.słownikpojęć,s.328.Więcej:J.Zajączkowski,
Indiewstosunkachmiędzy-
narodowych
,Warszawa2008,s.76n.Autorpodkreśla,żeapogeumstarćkomuna-
listycznychprzypadłonalata1946-1947,wokresiewyodrębnianiasięPakistanu.
15Szerzej:B.Mrozek,
PowstaniePakistanu
,dz.cyt.,s.49.