Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
niepokojącatendencjazwiązanazpowstawaniempublikacjipozbawionychatrybu-
tównaukowości,świadczącychopowierzchownościpostawbadawczych.
J.Viener,wybitnyteoretykhandlumiędzynarodowego,stwierdziłkiedyś,żeneko-
nomiajesttym,corobiąekonomiści”
.Myśldośćoszczędnawsłowach,zatodająca
dużąswobodęinterpretacyjną,idącąniekonieczniewdobrymkierunku.Czasami
bowiemowedokonaniaekonomistówsąwidzianejedynieprzezpryzmatelemen-
tówfaktualnychwprzeświadczeniu,żeteoriajestpusta.Wtymprzypadkuspro-
wadzasięekonomięjedynienapłaszczyznęempiryczną,jakoprawdziwąisłuszną,
marginalizującsferęteoretyczną.Tojużchybafetyszyzowaniepraktyki.Niemożna
sięztymzgodzić,ponieważempiriabezteoriidokonujesięnpoomacku”
,apopu-
larnypogląd,żefaktynmówiąsamezasiebie”jestraczejprzesadzony.Ekonomiści
mająprawo,wręczpowinnitworzyćteorie,którenastępniemogą,choćniemuszą,
byćweryfikowanewpraktyce,bojakinaczejrozumiećistotęnauki.Teoriezeswej
naturysąhipotetyczneitymczasowe,pozostająjednakotwartenarewizje,skutku-
jąceakceptacjąlubodrzuceniem.Dużezasobyteoriimogąbyćtylkodowodemdoj-
rzałościdyscyplinynaukowej,mogąświadczyćojejpotencjalewyjaśnianiaoraz
zdolnościrozumieniabadanychzjawisk.
R.S.GoldfarbiL.C.Tomas2wymieniająpięćsposobówpodejściadoteorii
ipraktykiwbadaniachwobszarzeekonomii.Nazywająicharakteryzująjekrótko
wnastępującysposób:
1.nTworzenieczystejteorii”
,czyliprowadzeniebadańnaturywyłącznieteoretycznej,
bezempirycznychkonsekwencji.
2.nZastosowanieteorii”
,któraobjaśnialubprzewidujerzeczywistezjawiskanaza-
sadzienajpierwteoria,potemjejaplikacjawpraktyce.Formułowanieteoriina
takichzasadachmożebyćczasamiryzykowne3.
3.nStosowanieteoretycznejekonometrii”
,czylipodejściebazującenarozwijaniu
teoriistatystycznej,czegomotywacjąsąproblemypowstającewekonometrii
ocharakterzeszczególnieteoretycznym.
4.nPrzyjęcieorientacjiempirycznej”-podejście,którecharakteryzujątrzypostawy
badaczy.Pierwszapostawadotyczybadaczystosującychzłożonenarzędziaeko-
nometryczneczytechnikistatystycznerozwijanenapotrzebyaplikacjidozja-
wiskekonomicznych.Jesttopodejściebayesowskie4(zwanerównieżekonome-
2
R.S.Goldfarb,L.C.Tomas:EconomicsattheMillennium.nSociety”2002,November/December,s.25-26.
3
InteresującymprzykłademjestmodelBlacka-Scholesa,pozwalającykalkulowaćwartośćtzw.derywatów,
tj.giełdowychinstrumentówpochodnych.Formułaautorstwatrzechmatematyków,F.Blacka,M.Scho-
lesaiR.Mertona,zostałaopublikowanaw1973r.,aw1997r.M.ScholesiR.Mertonotrzymalizanią
NagrodęNobla.WytypowaniemodeluBlacka-Scholesauważanejestzajednąznajwiększychpomyłek
whistoriitejnagrody.Wcześniej,bow1992r.utworzylionifunduszinwestycyjnyLong-TermCapital
Management(LTCM),którymiałimposłużyćdosprawdzeniaswojejformuły.Funduszdziałałdo1998r.,
ponieważobydwajlaureaciNagrodyNobladoprowadzilidojegobankructwa,tracąc4,6mldUSD.
4
H.Landreth,D.C.Colander:Historiamyśliekonomicznej.WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
2005,s.37-39,517-519.
10
