Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
MieszkańcyXV-wiecznejEuropyżywiliszczególnezaintereso-
waniegeografiąikartografią.Brałoonoswójpoczątekzkilkuźró-
deł.Przedewszystkimbyłatoponadczasowaciekawośćświata,żywa
takżewśródludziwcześniejszegookresuśredniowiecza.Znajomości
geografiiczytopografiiwymagałypodejmowanejużwpoprzednich
stuleciach:krótko-,średnio-idługodystansowekomercyjnewyprawy
kupieckie,pobożnepielgrzymkidomiejscświętychczywyprawy
wojenne.WiekXVbyłjednaknatympoluepokąprzełomową.Wów-
czasbowiempoczętotłumaczyć,wydawać,czytaćikomentowaćnowo
odkrytedziełageografówstarożytnych,szczególniePtolemeusza
iStrabona.Kwestiaznajomościświataporuszałaumysływieluwybit-
nychintelektualistów
iuczonych,takichjakMikołajzKuzyczyPiotr
d’Ailly
,alenietylkojakozagadnienieakademickie,lecztakżebar-
dzopraktyczne.Równocześniebowiemrozpoczęłasięepokawielkich
odkryćgeograficznych,awrazzniąsporypomiędzyposzczególnymi
krajami,dotyczącepodziałównowookrytychziem.Taknaprzykład
palącymproblememstałsiępodziałnowychterytoriówpomiędzy
ówczesnepotęgimorskie,którychokrętywypływałynanieznane
wody
,czyliHiszpanięiPortugalię.Pierwsząpołowęwiekuwypełniły
portugalskiewyprawyodkrywcze,prowadzonegłównienapołudnie,
wzdłużzachodniegowybrzeżaAfrykipodpatronatemksięciaHen-
rykaŻeglarza4.WpołowiestuleciaekspansjaTurkówosmańskich
przerwałaszlakihandlowepomiędzyEuropąZachodniąaIndiami,
stądteżtakwielkiejwaginabrałakwestiaodnalezienianowychdróg
morskich,którymimożnabyłobysprowadzaćposzukiwanetowary
.
Wwynikutychposzukiwańpodkoniecstulecianastąpiłoodkrycie
NowegoŚwiata,IndiiZachodnich.Wrazztymiwydarzeniamicoraz
większejaktualności
iznaczenianabierałrozwójkartografiiigeografii
jakowyspecjalizowanychdyscyplinnauki.Bywało,żewrozstrzyganie
bieżącychproblemówmającychupodstawznajomośćwłaśnietych
dziedzinmusiałbyćzaangażowanynawetautorytetpapieski,ajeden
zpapieżyhumanistów,PiusII,samwokresiepoprzedzającymswój
pontyfikat,byłautorempopularnychdziełgeograficznych(oczym
4R.Rydz,MotywymorskichekspedycjiHenrykaŻeglarzawdzieleGomesaEanesade
Zurary«ChronicadoDescobrimentoeConquistadaGuiné»,[wi]MareIntegrans.Studianad
dziejamiwybrzeżyMorzaBałtyckiego,t.VIII:Migracje.Podróżewdziejach.Nowożytność,red.
M.Franz,K.Kościelniak,Z.Pilarczyk,Toruń2015,s.13–27.
