Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10-Inneobrazy
przeciwstawnychkategoriiformalnych,chciałwłaśnieustalićDformy
widzeniaartystycznego”,historyczne,aczpowtarzalneschematyoptycz-
ne,wktóreartystawtłaczatreśćswoichwzrokowychdoznań(nazywa-
jącjepóźniej–wbrewjęzykowipotocznemu–Dformąwewnętrzną”,
wprzeciwieństwiedoDzewnętrznej”,przezktórąrozumiałtemat,wy-
raz,treść).
Wölfflinstałsię–przywoływanymlubnie–patronemwielupóźniej-
szychtendencjihistoriisztukiskupionychnarozwojuproblemów
formalnychinaanaliziewizualnejstrukturydziełsztuki.WPolsce
szczególnymoddźwiękiempoglądówWölfflinastałasięTeoriawidzenia
WładysławaStrzemińskiego,książka–takżezewzględunatrudnelosy
autora–oddziałującaunasszerzejniżnaukowe,późnonapolskiprze-
tłumaczonedziełoszwajcarskiegouczonego24.DProcesnarastaniaświa-
domościwzrokowejjestprocesemhistorycznymihistorycznieuwarun-
kowanymprzezpotrzebyspołecznieukształtowanegoprocesupracy
wróżnych,następującychposobieformacjachhistorycznych”–pisze
Strzemiński,czyniącretorycznekoncesjenarzeczmaterializmudialek-
tycznego.DTanarastającabazaświadomościwzrokowejstanowiistotne
podłożerozwojuiprzemiannaszejwiedzyoświecie.Takmywidzimy
świat.Niebiologicznie,leczhistorycznie.Widzimyrealnie,naszym
rzeczywistym,uświadomionymwzrokiem”25.Iwbezpośrednimodnie-
sieniudosztukikonkluduje:DZałóżmyokreślonytypświadomości
wzrokowej–abędziemymieliokreślonytypplastyki”26.
CelemStrzemińskiegoniebyłopisaniehistoriiwidzenia,leczzaryso-
waniejegoteoriinaszerokimtlemodernistycznejreformywidzenia27.
Pogląd,zgodniezktórymmodernizmcharakteryzujesię–międzyin-
nymi–nowymrodzajempercepcji,jestnadalpodzielanyprzezwielu
historykówsztukwizualnych28.Tuprzywoływanymdodziśklasykiem
jestWalterBenjamin:DNaprzestrzeniwielkichokresówhistorycznych
wrazzcałymsposobembycialudzkichkolektywówzmieniasięrównież
ichsposóbzmysłowegopostrzegania.Ludzkiespostrzeganiezapomo-
cązmysłów–medium,wjakimsięonodokonuje–jestuwarunkowane
