Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
InstytucjeochronyprawnejwpaństwachAmerykiPółnocnejiŚrodkowej
15
Zjednoczonesąstroną,sporymiędzydwomalubkilkomaStanami,sporymiędzy
jednymStanemaobywateleminnegoStanu,sporymiędzyobywatelamiróżnych
Stanów,sporymiędzyobywatelamitegosamegoStanudochodzącymiprawdo
ziemibędącejprzedmiotemnadańprzezróżneStanyorazsporymiędzyStanem
albojegoobywatelamiapaństwamiobcymi,jegoobywatelamilubpoddanymi.
Codowiększościzwymienionychsprawdopuszczasięrównieżmożliwośćroz-
strzyganiaprzezniższesądyfederalne.Wpozostałychprzypadkachistnieje
domniemaniekompetencjisądówstanowych,cooznacza,żewniewymienionych
przypadkachorganemwłaściwymdorozstrzygnięciasporujestsądstanowy.
SądNajwyższymożeorzekaćjakosądapelacyjnywdrugiejinstancjiwtrzech
różnychtypachpostępowaniaodwoławczego.
PierwszymtypempostępowaniaodwoławczegoprzedSądemNajwyższym
jestapelacja(appeal).Możeonabyćwniesionaodczterechtypóworzeczeń.
Sątoorzeczeniakażdegosądufederalnego,wktórymStanyZjednoczone
lubichagencje,urzędnicyczyfunkcjonariuszesąstroną,austawafederalna
zostałaprzeztensąduznanazasprzecznązkonstytucją,federalnegosądu
apelacyjnego,jeżeliustawastanowalubprzepiskonstytucjistanowejuznany
zostałprzezsądzanieważnyzpowodusprzecznościzustawąlubkonstytucją
federalną,federalnegosądudystryktowego,oileorzeczeniezostałowydane
przezskład3sędziów,aprzepisystanowiąinaczejorazgdyorzeczeniezostało
wydaneprzezjednegosędziegowprocesiewszczętymprzezStanyZjednoczone
idotyczącymwykonaniaustawantytrustowych,ustawyomiędzynarodowym
obrocieikilkuinnychustaworazsądustanowegoostatniejinstancji,jeżelisąd
stanowyuznałustawęlubtraktatfederalnyzasprzecznyzkonstytucjąStanów
Zjednoczonychorazgdysądodrzuciłzarzutsprzecznościstanowejustawylub
konstytucjizfederalnąustawą,traktatemlubkonstytucją.
DrugimtypempostępowaniaodwoławczegoprzedSądemNajwyższymjest
zasada„certiorari”funkcjonującaod1925r.Pozwalaonazwracaćsięstronom
sporówjużrozstrzygniętychorzeczeniemjakiegokolwieksądufederalnegolub
stanowegooprzejęciesprawydorozpatrzenia.Decyzjaopodjęciudziałańzależy
wyłączniedoSąduNajwyższegoijestonoudzielanewkilkuprzypadkach.Są
tosprawy,gdyorzeczeniesądustanowegorozstrzygnęłoistotnyproblemfede-
ralnydotejporynierozstrzyganyprzezSNlubinaczejrozstrzygniętyprzez
SN,orzeczeniesądufederalnegorozstrzygnęłoistotnyproblemstanowylub
lokalnywbrewpostanowieniomstanowychlublokalnychprzepisów,orzeczenie
sądufederalnegorozstrzygnęłoistotnyproblemprawafederalnego,którydo
tejporyniezostałrozstrzygniętyprzezSN,orzeczeniesądufederalnegoroz-
strzygnęłoistotnyproblemfederalnywsposóbsprzecznyzorzeczeniemSN,
orzeczeniesądufederalnegoodbiegatakbardzoodprzyjętegoinormalnego
tokupostępowaniasądowegoalbotakdalecesankcjonujetakiedziałaniasądu
niższego,żekoniecznejestwkroczenieSN,zachodzisprzecznośćpomiędzy
