Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Pojęcieinteresuwmyślispołecznej
kuczłowiekadorzeczywistościidosamegosiebie.Wobrębietychdwóchdeter-
minantnależałobyrozpoznawaćposzczególnekoncepcjeinteresówiprzysługują-
cychimterminówpojawiającychsięzarównowświadomościpotocznej,jak
iwnaukowejwiedzyspołecznej
2.
Retrospektywnespojrzenienahistorycznyciąganaliziopisówstrukturoraz
procesówspołecznychujawniaistotnościowe,głębokietreściisensyinteresów
waspektachrzeczowymisemiotycznym.Tradycyjnierozwójpojęćimyślispo-
łecznejodbywałsięzjednejstronyprzezrozszerzanieiwzbogacaniewiodących
wątkówkoncepcyjnych,azdrugiejstronyprzezpodejmowaniepróbobalanialub
odrzucaniatychwątków.Istniejąwzwiązkuztymkonkurencyjnekoncepcjetele-
ologicznie,objaśniająceintereszkauzalnymipropozycjamijegoujmowania.Jedne
idrugiesąpowszechnieuwzględnianewbadaniuzarównoistotnych,jakidrugo-
rzędnychskładowychspołeczeństwa.Preferowanieprzezanalitykówokreślonych
składowychprocesuiignorowanieinnychjestnadal,jakmożnasądzić,kwestią
subiektywnegowyborutych,anieinnychwizjispołecznych
3.Porównawczeanali-
zytego,conistotne”,itego,conmniejistotne”,prowadzonesąjakopochodneod-
rzuceniaschematunprzyczyna-skutek”narzeczschematunczynnikigłówne
iuboczne”.Zastępowaniewzajemneschematówmazwiązekztworzeniemkon-
strukcjipojęciowychdlarealnychsytuacjiuchodzącychzainteresjednostkowy,
grupowyiogólnospołeczny.Przyredukcyjnymzestawieniuinteresówjakorelacji
występującychnażnychpoziomachstrukturyspołeczeństwamożnaprzyjąć,że
czynnikimniejistotne(zczyjegośpunktuwidzenia)niewiążąsięzpojęcieminte-
resuogólnospołecznego.Czynnikiistotnezaśwspólniekonstruująteninteres.Po-
dobnytypkojarzeniainteresówzżnychpoziomówagregacjibyłbytrudnydo
przyjęciawramachkoncepcjiprzyczynowo-skutkowegopojmowaniaprocesu
społecznego
4.Nieprzemijającoobecnywdziejachspołeczeństwaiwhistoriimyśli
społecznejproblemistotnościinieistotnościczynnikówprowadzidokształtowania
sięsilnychitrwałychnurtówfilozoficznychiteoretycznych.Zwolennicyiprze-
ciwnicykonkretnychnurtówprowadząswebadania,nawiązującdouznawanych
przezsiebieszkółbądźrozbudowującteoriewspomagająceprzezwyciężanie,oba-
lanielubchoćbyodrzucaniekoncepcjizichpunktuwidzenianieakceptowanych.
2Kwalifikowanierefleksjinadspołeczeństwemjakomyślinaukowejwodróżnieniuod
myśleniapotocznegolubzdroworozsądkowegoniejestopartenajednymczytelnymkryte-
rium.Wsensiehistorycznymizewzględunazmianyparadygmatównaukimyśltastanowi
przedmiotzainteresowaniametodologówiteoretykównauki,socjologówwiedzyitd.
(m.in.:Kuhn,1985;Lakatos,1976;Stegmuller,1976).
3MetodolodzytejmiarycoJ.KmitaiJ.Topolskizgadzająsięwwielukwestiachba-
dawczych,jednakmajążnypoglądnato,cojestistotnymczynnikiemwprocesiespo-
łecznym,aconimniejest.Świadczytoociągłymbrakurozstrzygnięćwtejdoniosłejkwe-
stii.Patrz:Kozyr-Kowalski,1987,s.237-240.
4Szerzej:Kozyr-Kowalski,1987.