Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
Pojęcieinteresuwmyślispołecznej
21
tyczny,będącjeszczenieprzygotowanidożyciawświeciepluralistycznym”
38.
Procestenrozpocząłsięwsytuacjibiegunowegopodziałujednostekigrupspo-
łecznychnatzw.wewnątrzsterowneizewnątrzsterowne.Wprzypadkujednostek
samosterownychmotoruichdziałańinastawieńnależałobyszukaćjedynie(lub
głównie)wnichsamych.Natomiastwprzypadkutypówzewnątrzsterownychmo-
tywyzachowańtrzebawiązaćzcechamikontekstowymi,tworzonymiprzezrelacje
społeczne,wktórychobszarzewystępują
39.Naprzestrzenidziejówwdziedzinie
politycznejwładzauzależniałasięcorazbardziejodświeckichinteresówgrupo-
wych,dynastycznychlubnarodowych.Odkilkunastustulecitypowejestprze-
świadczenie,żezastanyukładinteresówiichwewnętrznatreśćniesąjedynymi
możliwymi.Utopijnekonstrukcjeinteresusąopartenasądzie,żeinteresypraw-
dziwe(realne)niesątożsamezinteresamispołecznymi.Jesttomożliwejedyniew
warunkachwykreowanychprzezwiodąceutopieepoki
40.ZkoleiN.Machiavelli
czyJ.Bodinwswychwizjachkonstrukcjiinteresuogólnospołecznegoiwzajem-
nychukładówinteresówodwołująsiędohistorii.WkoncepcjiN.Machiavellego
państwoniejestwspólnotąnaturalną,leczkreacjąwładcy,któryokazałsiędosta-
teczniesilnyirozumny,abynarzucićinnymswojąwolę.Wolasuwerenastanowi
ointeresiepaństwa,amożeiointeresieogólnospołecznym.Zateminteresygru-
poweijednostkowesąjedynieszczególnymiprzypadkamiwolisuwerena.Oparcie
interesuogólnegonarozkładziesiły(bądźwsensiepower,bądźwsensieauthori-
ty)będziestanowiłokanwęwielukolejnychwizjiinteresuogólnospołecznego.
nLudziepozostawieniswoimskłonnościomstanowilibyzawszetylkotłumbez
zasadiładu”
41.TakżeM.Luteruważa,żeideainteresuogólnospołecznegonadaje
senspojęciuinteresujednostkowego
42.Dwiekoncepcjełączeniainteresówjed-
nostkowychzinteresemogólnospołecznymmożnaodnaleźćwpracachT.Hobbesa
iJ.Locke’a.Walkaoprzetrwaniejestzawszewalkązdrugimczłowiekiem-uwa-
żaHobbes-idopierowładzaumożliwiaistnieniestosunkówspołecznychjako
swegorodzajuosobyzbiorowej.Interesyjednosteksązesobąsprzeczne
43.Kon-
cepcjęczłowiekajakoistotyspołecznejlansujetakżeJ.Locke,twierdząc,żeinte-
resyjednosteksązbieżne,wzwiązkuzczymstannaturyniemusibyćstanemwoj-
ny.nCzłowiekwalczyoprzetrwanieniezdrugimczłowiekiem,leczzprzyrodą”
44.
38Barbu,1960,s.161.
39Riesman,1971,s.19.
40Suchodolski,1968,s.321-322.
41Groethyusen,1956,s.68.
42nTotwierdzenie,żespołeczeństwomożebyćściślezespoloneizwarte,pozostając
pozbawionegłowy,zwracałosięprzeciwjednemuznajbardziejpowszechnychprzekonań
myślistarożytnejiśredniowiecznej,amianowicieprzekonaniu,iżwszelkiespołeczeństwo
iwszelkiporządekwymagajakiegośkierownictwa,jakiegośośrodkabędącegoźródłem
jegoruchu”(M.Luter,1972,s.40-41).
43Hobbes,1954,s.5-6.
44J.Locke,SecondTreatise(cyt.za:Ogonowski,1972,s.146).
