Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
waniuzkoleiprawaokresowości,którestałosięwskazówkądlaod-
krywanianieznanychwcześniejpierwiastków(por.Układokresowy
pierwiastkównakońcuksiążki,s.309).Jegooparcienaoktawachnie
wynikazmuzycznejharmonii,jakuNewtona,leczztego,żekonfigu-
racjęelektronowąwatomiecechujecyklicznośćopartanawartościach
2,4,8,18,32,iNewlandsodkryłpowtarzaniesięwartości8.
Tymczasemostatniocorazsilniejdochodzidogłosupogląd,że
choćbyniewiadomojaksięprzyglądaćtęczy-niesposóbdojrzeć
wniejsiedemkolorów.Zpewnościądostrzeżenieichniejestniemoż-
liwe,niemniejjednakkażdyzpoglądówmawieluzwolenników.Sąteż
kraje,wktórychuczysię,żetęczamasześćkolorów(np.StanyZjedno-
czone).Newtonbyłświadomtego,żekolorówjestniezliczonaliczba,
alezgodniezeswoimpoczuciemestetykipodzieliłtęczęnasiedem
barwichybanieprzejmowałsiętym,żepóźniejmożetobyćinaczej
ocenione.
Cokolwiekdziśotymwiemy,toNewtonpodzieliłświatłosło-
necznenasiedembarw,widzianychnawetprzezdziecko.Należygopo-
dziwiaćzato,żeprzeprowadziłprostyeksperymentrozstrzygający.
„Eksperymentrozstrzygający”(lubeksperymentkrzyżowy)wnauce
totakieksperyment,którywsytuacji,gdykonkurencyjneteorie
wróżnysposóbstarająsięwyjaśnićjednozjawisko,potwierdzasłusz-
nośćjednejznich,aodrzucainne.Whistoriinaukizdarzasięczasem,
żektośpoprzeznaprawdęzręcznyeksperymentobalakonkurująceze
sobą,sprzeczneteorie,idoprowadzadouznaniajednej,prawdziwej.
EksperymentNewtonadotakichwłaśnienależał.
WpierwszymeksperymencieNewtonosiągnąłrozszczepienie
światłasłonecznegonasiedemkolorów,anastępniezapomocąszcze-
linywyodrębniłtylkojedenkolorigdyskierowałgonapryzmat,prze-
konałsię,żeniedasięjużrozdzielićgonadalszesiedem.Oznaczałoto,
żekolorczerwonyjestczerwony,niebieskijestniebieski,iprzyużyciu
pryzmatuniemożnabyłoichdalejrozdzielić.Newtonprzemyślałto
iprzeprowadziłdrugieksperyment.Przyużyciusoczewkizebrałsie-
25
