Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Inwestycje
REWITALIZACJAINDUSTRIALNEJPERŁY
ZABRZA
Starebudynkimająswójniepowtarzalnyurok
inierzadkociekawąhistorię.Rewitalizacjajest
szansądlanichprzywracaimwartośćużytkową,
atakżechroniodzatracenia.Świetnymprzykładem
takiejrealizacjijestbudynekprzyul.Stalmacha
wZabrzu,którydziękirenowacjizostałprzywrócony
dożycia.
CentrumUsługSpołecznych(CUS)zlokalizowanewStarejGazowni
nazabytkowymosiedluZandka,przyul.StalmachawZabrzutobar-
dzoudanapróbazachowaniahistorycznejtkankiijejintegracjizno-
woczesnymirozwiązaniami.Zajejsukcesemkompozycyjnymstoją
TomaszBorkowskiiGrzegorzTkaczzpracowniPROJEKTPLUS-
ARCHITEKCI,którymGminaZabrzepowierzyłapraceprojektowe,
obejmująceprzebudowęorazkompleksowyremontobiektuwpisa-
negodogminnejewidencjizabytków,wtymm.in.wymianędachu,
stropów,odnowienieelewacjiitermomodernizację.Dziś,podobnie
jakdawniej,budyneksłużymieszkańcom,podnoszącjednocześnie
jakośćestetycznąmiejsca,wjakimsięznajduje.Zacznijmyjednak
odpoczątku.
PIERWSZESPOTKANIEZBUDYNKIEM
Budynek,wktórymplanowanoutworzyćCentrumUsługSpołecz-
nych,odstronydziedzińcanierobiłdobregowrażenia.Brudne,
zniszczoneprzezczaselewacjewrazzoknamipozbawionymi
wczęściprzeszklenianienapawałyoptymizmemwspomina
arch.TomaszBorkowski,poczymdodaje:Powejściudośrod-
kachłódiwszechobecnawilgoćniosącazapachpleśnijeszcze
bardziejspotęgowaływrażenietragicznegostanutechnicznego
budynku.Poobejrzeniuwszystkichpomieszczeńipróbieoceny,
czycokolwiekbędziemożnawykorzystać,biorącpoduwagęnową
funkcjęobiektu,ogarnęłanaschwilazwątpienia.Wszystkosię
zmieniło,gdyzaprowadzononasnazewnątrz,doniżejpołożonej
częścibudynku,gdziegłównafasadagraniczybezpośredniozulicą.
Wtejodsłonieobiektprezentowałsięzupełnieinaczej.Naszym
oczomukazałasiępięknaelewacjazniespotykanymimistrzowsko
wykonanymwątkiemceglanym,spoczywającymnamasywnym,
kamiennymcokole.Rzeźbiarskicharakterceglanychpilastrów
nawysokościdrugiejkondygnacjizwieńczonybyłodgórypółłuka-
mi,podktórymizabudowanezostałydużeokna.Pomiędzyoknami
trzeciejkondygnacjiumiejscowionoakcentywpostacikamiennych
bloków,akoniecelewacjizwieńczałmocnowysuniętyokapdachu.
Całośćprzywodziłanamyślbardziejwłoskąrezydencjępałacową
zpograniczagotykuirenesansuniżbudynekprzemysłowyzpo-
czątkuXXw.Jednaknasząnajwiększąuwagęprzykułakamienna
płaskorzeźbazkobiecągłowąwkoronie,którazostaławmurowana
wśrodkowączęśćścianytużpodokapem.Itowłaśnietazagadkowa
elewacjapodupadającegobudynkustałasięinspiracjądlapóźniej-
szychrozwiązańprojektowych.
BUDYNEKZMISJĄ
Dokumentyzgromadzonewarchiwummiejskiegokonserwatora
zabytkówwskazują,żebudynekzaprojektowałw1907r.berliński
inżynierMaxHempelzprzeznaczeniemnagłównyobiektoczysz-
czalnigazu.Rozwiązaniemdekoratorskimnajbardziejzwracającym
uwagęwcałymzałożeniubyłapłaskorzeźbaosadzonanagłównej
18
nr3/2023