Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Obserwacja
Naśladowanieuczućidziałań
wyjaśnień.Jaktomożliwe,żeludziesąwstanienauczyćsięzłożonychzacho-
wańireakcjiemocjonalnych,poprostupatrzącnainnych?
Opowieśćonaśladowaniuskładasięzdwóchczęści:odzwierciedlania
iteoriiumysłu.Część1maswojeźródławewolucji.Naczelnemająneurony
lustrzane–rodzajkomórekmózgowych,któreaktywująsięwtedy,gdynaczel-
nywykonujepewnedziałanialubwtedy,kiedyobserwuje,jakinnynaczelny
robidokładnietosamo.Neuronylustrzanezacierajągranicemiędzy„ja”i„ty”.
Ludzkiemózgisąwstanieodzwierciedlaćzłożonezachowaniawymagające
aktywnościmilionówkomóreknerwowych.Zdolnośćodzwierciedlaniawy-
stępujeuludzkichnoworodków.Badaczemogąanalizowaćaktywnośćmó-
zgówdziecięcychzapomocąelektroencefalografi(EEG).Niegroźneelektrody
umieszczanesąnaskórzegłowy,asygnałyelektrycznepłynącezmózguwy-
kazująpodobnewzorcewtedy,gdydzieckosiedzispokojnieipatrzy,jakktoś
chwytaprzedmiotiwtedy,gdysamowyciągarączkę,bygochwycić(Southga-
te,Johnson,OsborneiCsibra,2009).Nieinaczejsprawysięmajązdorosły-
mi.Baletniceobserwująceruchytanecznewykazująaktywacjęwtychsamych
częściachmózgu,jakwtedy,kiedysameteruchywykonują(Calvo-Merino,
Glaser,Grezes,PassinghamiHaggard,2005)1.
Zdolnośćnaszegomózgudorezonowaniazzachowaniamiinnychludzi
jestwprostniesamowita,alemagranice.Ludziepotrzebująpewnegostopnia
znajomościobserwowanychzachowań,bymócnadaćimsens.Baletniceob-
serwująceruchybaletoweujawniająsilniejsząaktywacjękomóreknerwowych
niżosobynieobeznanezbaletem.
Kiedyobserwujemy,nieograniczamysiędopatrzenianazachowanie;
mytegozachowaniadoświadczamy–chociażwniemejpostaci.Dlatego
właśnieniechcącywzdrygaszsięwidząc,jakktośprzytrzaskujesobiepa-
lecsamochodowymidrzwiami.Patrząc,jakinnipłaczą,współbrzmiszzich
nastrojem,cowywołujewtobiesmutekwyrażającysięsmutnąminąiłzami.
Odzwierciedlanieskutkujeempatiąiwspółczuciem.Ludziezzaburzeniami
zespektrumautyzmuczęstomająsporetrudnościzwyczuwaniememocji
zapośrednictwemodzwierciedlaniairezonansu(Begeer,Koot,Rieffe,Ter-
wogtiStegge,2008).Mogąwzamiankorzystaćzrozumowania,byrozeznać
sięwsytuacjachemocjonalnych:„Oczydziewczynybyłyszerokootwarte,
1
Corazczęściejpojawiająsięwśrodowiskunaukowymwątpliwościodnośniedouniwersal-
nościistnienianeuronówlustrzanychiichfunkcjonowaniauludzi–przyp.red.nauk.
30
