Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.DOCHODZENIEDOSIEBIE
Pięćlatminęło,zanimtekstPuzyny-jawneoskarżeniekomuni-
stycznejwładzy,któranasząduchowąprzestrzeńzpremedytacją,sys-
tematyczniezamieniałaprzezdziesięcioleciawnmigotanienicości”
iwnogromnądepresjęrozciągniętąnadkrajem”(ZbigniewHerbert)-
ukazałsiędrukiemjakofragmentjegoksiążki,zatytułowanejPółmrok
(oddanadoskładuwsierpniu1981,podpisanazostaładodrukurok
później!).
Czytanydzisiaj,winnejzupełnieepoce,wielelatpohistorycznej
plajciekomunizmu,esejwybitnegokrytykaprowokujenasdoposta-
wieniapytania,czyiwjakiejmierzepotrafiliśmyprzezowelatawy-
korzystaćdarwolności,bywyzbyćsiępoczucianiespełnienia-owej
ssącejpustki,któranarastaławgłuchymmilczeniu.
Kiedybowiemniemożnamówićprawdy,całejprawdy,niemożnateżwyar-
tykułowaćwłasnejświadomości.Aniokreślićpoglądów,celówdziałania,
zasadmoralnych.Anirozważyćbłędów,anirozliczyćkrzywd.Wszystkoto
schodziwtedywgłąb,wspołecznąnieświadomość,nawarstwiasiętam
pokładamiurazów,kompleksów,niechęci.Pokrywasięmilczeniem.Już
nawetniechcemymówićprawdyanimyśleć,jakaonajest.Chcemyniemy-
ślećotym,cobyło,niepamiętać,zapomnieć.Itracimydojrzałąbiografię,
ponieważjestnietaka…
Odzyskanieutraconejbiografii,wypełnieniepustki-treścią,wy-
magaduchowejpracy,nienastępujezmiesiącanamiesiąc,zrokuna
roknawet,niejestprostymnastępstwemzmianpolitycznych,nieza-
leżybezpośrednioodjawnościinformacjiczydostępudojejźródeł.
Icóżbowiemztego,żemożemymówićdzisiajprawdę,całąpraw-
dę,skorobraknamwewnętrznejpotrzeby,abysięzniązmierzyć,ana-
wetkryteriów,abyjąodróżnićodnieprawdy?Icóżztego,żemożemy
rozważyćbezskrępowaniawłasnebłędyiwłasnekrzywdy,skoronie
mamywystarczającejwoli,abytouczynić?Icóżztegowreszcie,żemo-
żemydokonywaćswobodnegowyboruodpowiadającejnamkultury,
skoroczęściejwybieramykulturęzastępczą,sprowadzonądopartyj-
nejpropagandyalbozgrywy,kulturęnieistotną,kulturęwartościnie-
pełnowartościowych?
Wybórtejitakiejwłaśniekulturytonietylkodowódnaszegocyni-
zmu,naszegolenistwainaszejbeztroski,tonietylkozgodananaszą
ponownąśmierćduchową,totakże-amożeprzedewszystkim-wy-
razskrajnegolekceważeniadlanaszychumarłychprzodków.
12
