Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jązastrzelił[‘mojawypowiedźjestnakazem’];
CzynnośćC1,czyliperlokucja:‘spowodował’‘przekonałmnie,bym
jązastrzelił’;[‘spowodowałstantakiejfrustracji,żemógłbymtargnąćsię
naswoje(jej)życie’];
CzynnośćC2‘doprowadziłmnie[dotegospowodował,sprawił]bym
jązastrzelił’.
Aspektlokucyjnyobejmujesamowypowiedzeniezdania,tj.
artykulacjędźwięków,łączeniemorfemówiwyrazówwwiększe
całościitd.Aspektillokucyjnydotyczywypowiedzeniawtym
sensie,żejegoużyciestanowisamowsobiejakiśakt,np.
‘obietnicę’,‘rozkaz’,‘pytanie’,‘twierdzenie’,‘udzielenieślubu,
chrztu’itp.Wypowiadajączdanie,dokonujemywreszcieaktu
perlokucyjnego‘przezto’,żenaszewypowiedzeniewywiera
naodbiorcyrozmaitegorodzajuwpływ,np.wprawia
gowzakłopotanie,zażenowanie,gniew,powodujejegorozbawienie
lubuczuciewstydu;sprawia,żeodbiorcazaczynabyćoczymś
przekonany,skłaniagodowykonaniajakiejśczynnościitp.(Austin
1962).
Zkomunikacyjnegopunktuwidzeniauzasadnionewydajesię
potraktowanieaktówillokucyjnychilokucyjnychjakoskładników
aktuperlokucyjnego,rozumianegojakochęćwywołania
pozytywnychlubnegatywnychefektówuadresata.Ponieważakty
illokucyjnepełniąfunkcjęinstrumentalnąwstosunkudoaktów
perlokucyjnych,częśćstrukturyaktumowymożebyćprzedstawiona
jakokombinacjacelówperlokucyjnychzczteremacelami
illokucyjnymiokreślonymiprzezSearle’a(1979).Zgodnie
zpostulowanąrelacjąmiędzytymidwomatypamiaktówmowy
(‘część–całość’)nadrzędnymcelemwhierarchiicelów(intencji)
sąefektyperlokucyjne(naoznaczenietego,coosiągasięprzez
mówienie):nadawcachce/zamierza/pragniespowodować
pozytywny/negatywnyefekt(psychiczny)uadresata,wyrażając:
przekonanie,żejegosądjestprawdziwy(assertives);
życzenie,abyadresatcośzrobił(directives);
zamiarizobowiązaniezrobieniaczegośsamemu
(commissives);
swojąocenęiemocjonalnystosunekdoczegoś(expressives).
Predykaty:‘chcieć’,‘zamierzać’,‘pragnąć’,wyrażająstany
psychologicznenadawcyorazintensywnośćceluperlokucyjnego
(Searle1979).Mechanizmwywoływaniaefektówperlokucyjnych
