Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wszędzie.Tylkoniewszędziejeujawniono”.Uprzedzając
fakty,powiedzmywięcjużteraz,żespośród
kilkudziesięcioosobowejżydowskiejmniejszości
mieszkającejwGniewczyniewojnęprzeżyłozaledwiekilka
osób.Pozostali–ci,którzyuniknęliniemieckiejwywózki
doobozuzagładywBełżcu–zginęliwniedokońca
znanychnamokolicznościach,alefakty,któreudałosię
ustalić,świadcząoczynnymzaangażowaniugrupyosób,
przedewszystkimzszeregówmiejscowejOchotniczej
StrażyPożarnej,wwyszukiwanieukrywającychsięiich
denuncjowaniewewspółpracyznajbliższymi
posterunkamiPolicjiPolskiej,tzw.granatowej.Pewna
liczbaŻydówzGniewczynyzginęłajednakbezpośrednio
zrąkpolskich,niezawszeczekanonażandarmów.
Opowieścioocalałych,dotyczącetejczyjakiejkolwiek
innejwioskilubmiejscowości,musząuwzględniać
kontekst,ajestnimzawsześmierćtych,którzynieocaleli
–jejokolicznościujawniławłaśnierelacjaMarkiela.
Zażyciaautoratekstdotarłdoszerszegogrona
czytelnikówzasprawąpublikacjiwInternecie,gdzie
wywołałliczne,czasemgwałtowneiemocjonalnereakcje
ikomentarze6.PrzeczytałagotakżeHelenaGruenfeld
zdomuFaust,urodzonawpobliskimPrzeworsku
iukrywającasięprzezpewienczaswGniewczynie.
WliściedownuczkimałżeństwaSkibów,którzyudzielilijej
podczaswojnypomocy,napisała:„Janaprawdębyłam
wzruszona,żepotylulatachodczasuwojnyznalazłsię
ktoś[…]takszlachetny,żechceuczcićpamięćludzi,
którychnieznał,którzyzginęlibezśladu70lat
temu”7.Przypuszczam,żedlawiększościczytelników,jeśli
niedlakażdego,zapoznaniesięztymiwspomnieniami
