Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
warzyszeniuArchitektówPolskich7,informacjawAktachOperacyjno-
Śledczychz1950roku8orazwdokumentachzarchiwuminż.arch.Al-
fonsaLicznerskiego,wktórychpojawiasięinformacjaopółtorarocznej
naucewSzkoleRzemiosłaArtystycznegowOdessie,alekwerendaprze-
prowadzonawArchiwumPaństwowegoObwoduOdeskiegowOdessie
(Дepжа;нийAplи;OдескоїOбласти)niedałapozytywnychrezultatów9.
JeślinawetpodjąłdalsząnaukęwodesskiejSzkoleRysunkowej
lubwinnejszkoleoprofiluartystycznym,trudnosobiewyobrazić,że
wczasachIwojnyświatowej,rewolucjilutowejwRosji,wprzededniure-
wolucjibolszewickiej,młodyczłowiekmógłoddawaćsięwspokojunauce,
studiowaniuikopiowaniudziełsztuki10.
Wpołowie1917rokuJaniEdwardKossowscyzgłosilisięjakoochot-
nicydoIKorpusuPolskiegodowodzonegoprzezgenerałaJózefaDowbora-
-Muśnickiego.DostaliwnimprzydziałdoPierwszejDywizjiStrzelców11.
IKorpusPolski,zgodniezregulaminemzatwierdzonymprzezgenerała
ŁawraKorniłowa,miałstanowićpolskąformacjęwojskowąprzeznaczoną
dodziałańbojowychwyłącznienafroncieniemiecko-austriackim.For-
mowaniekorpusuopierałosięozaciągochotniczyPolakówsłużących
warmiirosyjskiej12.WczasiewalkpodHusiatyniem,gdzieprzebiegała
wówczasgranicamiędzyRosjąaAustrią13,JanKossowskizostałranny14.
Wróciłwrodzinnestronyiprzezdwalata(od1czerwca1918do5czerwca
1920)pracowałjakorachunkowyimagazynierwmajątkachTowarzystwa
StepanowieckiegoCukrowniiRafineriiwStepanówcepodWinnicą15.
7InstytutSztukiPANwWarszawie,AndrzejL.Nitsch,Leksykonarchitektówibudowniczych
PolakóworazcudzoziemcówwPolscedziałających,Warszawa1988,s.133.
;ArchiwumInstytutuPamięciNarodowej(dalej:AIPN),AktaOperacyjno-Śledcze,sygn.IPN
By069/206,t.2;poIIwojnieświatowejgrupabydgoskicharchitektów,wtymJanKossowski,
byliinwigilowani.
9KwerendaobjęłaspisyuczniówSzkołyRysunkowej(Oдесскахyдoжecвeннaяyчилищa),
fondobejmującylata1885-1920(фонд368).
10CharlesKing,Odessa.Geniusziśmierćwmieściesnów,Wołowiec2016,s.268.
11Ibidem.
12MieczysławWrzosek,PolskiekorpusywojskowewRosjiwlatach1917-1918,Warszawa1969,
s.78-79;wsierpniu1917r.zapadładecyzjaosformułowaniupolskichjednosteknarodowych
mającychwalczyćzNiemcamiubokuarmiirosyjskiej.Powstaływówczastakzwanekorpusy
–pierwszynaBiałorusi,dwapozostałenaUkrainie.Pierwszy,naczelezgen.JózefemDow-
bor-Muśnickimzaczętoformowaćnajwcześniej–wsierpniu1917r.,wrejonieMińskaLite-
wskiego(obecnieBałoruskiego).WszczytowymmomenciewszeregachIKorpusuPolskiego
było30tysięcyżołnierzy.OstatecznieIKorpusrozwiązaliirozbroiliNiemcy21maja1918r.
13MiejscowośćHusiatyn,znajdujesięnaUkrainie,wczasiezaborównależaładoCesarstwa
Austro-Węgierskiego.
14ArchiwumObwodowewWinnicy(ДepжавнийApхiвBiнницькoїOбластi),fondCukrowni
TowarzystwaStepanowieckiego(фондД-14,on.1Cтепанiвcькoгoцyкpoзaводy),według
spisówpracownikówJ.Kossowskipracowałod1kwietnia1918r.dolutego1920r.jakora-
chunkowy(кoнтopщик),aodlutegodoczerwca1920jakomagazynier(мaгaзинep).
15SłownikgeograficznyKrólestwaPolskiegoiinnychkrajówsłowiańskich,t.XI,Warszawa
1882,s.328;CukrowniaiRafineriawStepanówcezałożonaw1866r.zatrudniała700pra-
14
