Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
POSTAWAFIlOZOFICZNAIAFIlOZOFICZNAWEWSPÓŁCZESNEJTEORIIPRAWA
tychdrugichniejestuzasadnione,filozoficznetezyniebędąspełniały
funkcjiheurystycznej,lecztylkofunkcjęracjonalizacyjną.
Jeżeliwreszciemamydoczynieniazteoriamiprawaopostawieafi-
lozoficznej,toexhypothesifunkcjaheurystycznazałożeńteoriiniewystę-
puje,mimoto,żetezomteoriiprawamożnaprzyporządkowaćokreślone
wdwóchomówionychwyżejsformułowaniachtezyfilozoficzno-meto-
dologiczne.
Funkcjaracjonalizacyjnazałożeńfilozoficzno-metodologicznychpo-
leganatym,żezałożeniatemogązjednejstronyintegrowaćdanąteorię
prawazjakimśświatopoglądem,aprzeztowiązaćjązjakimśsystemem
wartościiprzekonań,zdrugiejzaś,żezałożeniatemogąwyposażaćteorię
wjakąśpewność,autorytetizaufanie,oileokreślonafilozofia(czyteżtezy
filozoficzne)wopiniitwórcówteoriiczyadresatówtecechyteoriinaniej
opartemogąnadawać.Takrozumianafunkcjaracjonalizacyjnamoże,ale
niemusiwystępowaćłączniezfunkcjąheurystyczną.
Takwięcnp.wmarksistowskiejteoriipaństwaiprawapowołaniesięna
założeniaświatopoglądoweodgrywaważkąrolęjakostwierdzenieokre-
ślonejpostawyspołeczno-politycznej.Powołaniesięnaokreślonąfilozofię
jakonaźródłoautorytetuipewnościcechowałosystemyautorytatywne
ideologiiśredniowiecza,aobecniepodkreślasięnawetogólnąfunkcję
filozofii(tradycyjnej)jakosposobuzdobywaniapozornejpewności57.
Funkcjaracjonalizacyjnawystępujesamoistniewówczas,gdy–przy
postawiefilozoficznej–powołaniesięnasystemczyzespółtezfilozofii
jestnieuzasadnione(zpunktuwidzeniamerytorycznejanalizyprzypo-
rządkowania).
6.Kończąc,wartozastanowićsięnadtendencjamiwspółczesnejteorii
prawazpunktuwidzeniarozpowszechnieniasiępostawyfilozoficznej
iafilozoficznej.
Postawafilozoficznaprzejawiasięwdwóchwariantachteoriiprawa
jakoczęścisystemufilozoficznegoorazteorii,którapowołujesięnapewne
grupytezfilozoficznych.Teoriepierwszegorodzajureprezentujeprzede
wszystkimmarksistowskateoriaprawa58orazrozmaitewersjechrześci-
jańskiegoprawanatury,drugiegozaśrodzaju–normatywizm,niektóre
teoriewspółczesnegoamerykańskiegoprawanatury(Northrop,Fuller),
szkołaegologiczna,nurtyegzystencjalistyczneifenomenologiczneitp.
Postawęafilozoficznąreprezentująprogramoworozmaitekierunkiso-
57Por.przypis47.
58Uznaniemarksistowskiejteoriipaństwaiprawajakoczęścisystemufi-
lozofii(por.przypis13)dotyczyglobalnegoujęciatejteorii,coniewyłączaże
poszczególnymtezomwniejzawartymmogąbyćprzyporządkowanerównież
innezespołytezfilozoficznych(por.punkt5Awtekście).
39
