Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIEPRZEDMIOTIZAKRES
LINGWISTYCZNYCHBADAŃPOLONIJNYCH
Badaniaokreślanemianempolonijnychnależązewzględunazakresiprzed-
miotanalizdobadańnadstosunkamietnicznymi.Przezwielelatzbiorowości
polonijnewróżnychkrajachosiedleniastanowiłyprzedmiotzainteresowań
historykówisocjologów.Zczasemdołączylidonichantropolodzy,politolo-
dzy,kulturoznawcy,pedagodzy.ProblematykajęzykaPoloniipozostającego
wkontakciezjęzykiemkrajuprzyjmującego,zmianywywołanebilingwizmem,
zakresinterferencjiwsystemiejęzykowym,funkcjonowaniepolszczyznyijej
odmianorazstopieńzachowaniajęzykaojczystegowodmiennychwarunkach
zewnętrznychnależądostudiówjęzykoznawczychwtejszerokiejimetodolo-
giczniezróżnicowanejdyscyplinie.
Należyzaznaczyć,żewbadaniachjęzykapolskiegopozagranicamikraju
obecnedwanurtypodyktowanehistoriąiuwarunkowaniamipolitycznymi:
pierwszytobadaniejęzykaemigrantówiPoloniikontynentalnejizamorskiej,
drugibadaniejęzykamniejszościpolskichnaterenachhistoryczniezamiesz-
kanychprzezPolaków.PoIIwojnieświatowejzewzględówpolitycznychdrugi
nurtbyłprawienieobecnywpolskiejnauce.
Wlatach1982–1989prof.ZofiaKurzowa(UniwersytetJagielloński)kiero-
wałabadaniamijęzykaikulturyPoloniiwkrajachsocjalistycznych,poświę-
cającczasgłówniebadaniujęzykaPolakówwZSRR.Wdorobkubadaczki
znajdująsięznaczącepraceztejdziedziny:PolszczyznaLwowaikresówpołu-
dniowo-wschodnichdo1939roku(Warszawa–Kraków1983),JęzykpolskiWileń-
szczyznyikresówpółnocno-wschodnichXVI–XXw.(Warszawa–Kraków1993).
WrozdzialeIIostatniejpracyomówiławyczerpującowcześniejszebadanianad
językiempolskimkresówpółnocnych(m.in.HalinyTurskiej,JózefaTrypućki,
WiaczesławaWerenicza).WokresiePRL-ubadaniasytuacjijęzykowejPolaków
naWschodzieniemogłysięswobodnierozwijać.
Przełomemstałysięlata90.XXwieku.OgólnopolskakonferencjaMniej-
szościpolskieiPoloniawZSRRzorganizowanapodkoniec1990rokuprzez
InstytutBadańPolonijnychUJzgromadziłauczonychzróżnychdyscyplin;
przedstawionowynikibadańwzakresie:życiareligijnego,językaiszkolnictwa
11