Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
krajan,ziomek))(otymStachowski2011)27,konstruowanejprzezm.in.takiero-
dziny,jakindoeuropejska,uralskaiałtajska,kartwelska,drawidyjska,afroazjatyc-
ka(semito-chamicka)28(m.in.Pedersen1933;Blažek1999).Dohipotetycznejma-
krorodzinyuralosyberyjskiejzaliczanotakżejęzykiczukocko-kamczackie(Rask
1818;Angere1951;Swadesh1962;Collinder1974;Fortescue1998;2005;Künnap
1999a;Bomhard2014),baskijski(Керт2003).Rekonstruowanyjestrównież(hi-
potetyczny)językprotonostratycki(Proto-Nostratic)(Cтapocтин2003;Bomhard
2008).Obecniewuralistycecorazczęściejmówisięozbliżeniu,wskutekwzajem-
nychkontaktów,praformuralskiejzindoeuropejską.
Obokzwolennikówzwiązkówgenetycznychistniejąrównieżzwolenni-
cyzwiązkówarealnych.Cidrudzyopowiadająsiębądźpostronietradycyjnej
koncepcjiadstratowej,bądź-rzadziej-substratowej,powiązanejzdanymiar-
cheologicznymiigenetycznymi,łączącymiludnośćfińskojęzycznązludnością
środkowoeuropejską(zob.P
.Kallio1997;Saarikivi2004).JuhaJanhunen(2001)
badaniajęzykowo-historycznewuralistycesytuujewnastępującychparadygma-
tach:1)konwencjonalnym-językiuralskietworząrodzinę,którapowstaładrogą
dywergencjizewspólnegoprajęzyka,używanegokiedyśwewspólnejpraojczyźnie;
2)rewizjonistycznym(główniedrugapołowaXXwieku)-praojczyznaznajdo-
wałasiędużobardziejnazachodzie,niżwcześniejsądzono,iprzylegaładoBałty-
ku,dziękiczemumożliwebyłybardzowczesnekontaktyindo-uralskie,jeszczena
poziomiejęzykaprauralskiegoipraindoeuropejskiego(poglądtenreprezentował
m.in.JormaKoivulehto);3)rewolucyjnym(lata90.XXwieku)-językprauralski
nieistniał(nieistniałateżwspólnapraojczyzna),zaśrodzinauralskawnaszym
pojęciujestwistociegrupąniegdyśodrębnychjęzyków,któredrogąkonwergencji
upodobniłysiędosiebie(stanowiskotakieprezentują:KaleviWiik,AgoKünnap,
AngelaMarcantonio,awłagodniejszejpostaci-JánosPusztay,dopuszczającypo-
jęciepraojczyznyjakoobszaru,naktórymdochodziłodonajsilniejszejkonwer-
gencji);4)kontrrewolucyjnym(przełomXXlXXIwieku)-nastąpiłpowrótdo
koncepcjidywergencji,prajęzykaipraojczyzny(przedstawicielamitegokierunku
sąm.in.JewgienijHelimski,WładimirNapolskichiJohannaLaakso).
Problemyklasyfikacjigenetycznejisystematyzacjitaksonomicznejjęzyków
ugrofińskichnależąwlingwistycedospornychitrudnych.Brakjestwypracowa-
nych,jasnychkryteriów,umożliwiającychzdefiniowaniepodstawowychterminów
27
Teorianostratycznamówiopochodzeniukilkurodzinjęzykowychodwspólnegoprzodka
iwgruncierzeczynieokreśladokładnie,jakiezachodząmiędzynimiwzajemnerelacje(nostratycy,
podobniejakindoeuropeiści,nierozstrzygają,zjakichprajęzyków-formpośrednichczybezpo-
średniozjednego-rozwinęłysięposzczególnejęzyki).Zkoleipowstałewcześniejhipotezybinarne,
równieżtewspółczesne,zakładają,żedanedwierodzinyjęzykowe,atymsamymdwaprajęzyki,roz-
winęłysięzjednegowspólnegoimprzodka,jakiegoś„protojęzyka”;nierozstrzygająnatomiast,czy
ówprotojęzykjestspokrewnionyzinnymiproto-lubprajęzykami(Stachowski2011:246).
28
Hipotezyskładowenostratykitom.in.hipotezasino-tybetańsko-birmańska,hipotezadené-kau-
kaska,hipotezaindo-semicka.
-26-
