Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiadomo,trwałymefektemwzajemnychwpływówjęzykowo-społecznychjestpo-
wstanieligijęzykowej(Sprachbund).Językoznawcyzachodnioeuropejscyzalicza-
jąjęzykfińskidoligiwikingijskiej(Wikinger-Bund)(Décsy1993-zaMajewicz
1989:170-176),obejmującejłącznieczternaściejęzyków,tj.czterybałtyckofińskie,
sześćgermańskichiczteryceltyckie.Próczfińskiego32konstytuująją:karelski,sa-
amski(e),wepski,szwedzki,duński,norweski,islandzki,farerski,anglosaski(sta-
roangielski),irlandzki,szkocki(gaelicki),walijski,bretoński.Jądroligistanowi-
łyniegdyśdialektynordyckie(północnogermańskie),zktórychpoczątekwzięły
współczesnejęzykiskandynawskie,aichotoczenie-odstronyzachodniej:relik-
towejęzykiceltyckieiodstronywschodniej:językiuralskie.Narody„wikingijskie”
łączyrównieżwyznaniereligijne;ludnośćużywającatychjęzykówjestwgłównej
mierzeprotestancka(zwyjątkiemIrlandczykówiBretończyków).GyulaDécsy
jakowyróżniającecechystrukturalnejęzykówtejligiwymienia:obecnośćspół-
głosekmiędzyzębowychszczelinowych,dużeobciążeniefunkcjonalnepołączeń
międzywyrazowych(liaison),przegłos,wymianękonsonantyczną,preaspirację
(hzamykającesylabęprzedsamogłoską),akcentwprzeważającymstopniuinicjal-
ny,uproszczonąodmianęprzezprzypadki(Décsydostrzegaredukcjęfleksjitakże
wfińskimisaamskim),proceszanikaniagramatycznejkategoriirzeczowników,
zanikwykładnikówosobywkoniugacji,słaborozwiniętąiwwiększościniezgra-
matykalizowanąprefiksacjęczasowników(tj.prefiksyteprzedewszystkimsąele-
mentamisłowotwórczymi,aniewykładnikamikategoriigenetycznych),strukturę
semantycznączasownikowychformzłożonychzbieżnązestrukturąsemantyczną
czasownikówfunkcjonującychwjęzykachzaliczanychdoligiwielkichjęzyków
Europy(StandardAverageEuropean)(zesseihaberejakoelementamiposiłkowy-
mi),analitycznysposóbekspresjilubtendencjedotegozmierzające,preferowanie
rzeczownikówiprzysłówkówodczasownikowychwczasownikowychformach
złożonych,znaczącąfunkcjęporządkuwyrazówwzdaniu(nawetwsyntetycz-
nychjęzykachuralskichligi),formymocneprzypytaniuinegacji,upodobaniedo
tworzenianominorumactorisprzypomocyelementuoznaczeniu„człowiek”(np.
-man(n),fiń.mies,irlandz.fear),szczególnąrolępatronimikówprzyformowaniu
nazwisk,nieznaczny,bezpośredniwpływłaciny,wczesneprzejścieposzczególnych
społecznościnawłasnyjęzykojczystywpiśmiennictwie,wpływwiększychjęzy-
kówoznaczeniuregionalnymnajęzykisąsiednie(angielskiegonazachodzie,duń-
skiegowcentrum,szwedzkiegonawschodzie,ponadtofrancuskiegoirosyjskiego).
WedługMartinaHaspelmatha(2001)organizacjaeuropejskiejligijęzyko-
wejopartajestnazasadziejądraiperyferii.Jejjądrostanowiązachodniejęzyki
germańskie(niemiecki,niderlandzki)igalloromańskie(francuski,oksytański,
północnedialektywłoskie).Niecodalejsytuująsięjęzykiiberoromańskie,wyspo-
wejęzykiskandynawskie(islandzki,farerski),wschodniosłowiańskieibałtyckie.
32
Uczeniłączątufińskizkarelskim;wklasyfikacjiDécsy)egoligawikingijskaskładasięztrzynastu
języków.
-31-
