Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
szącychimtrudnościachwwyrażaniumyśliirozumieniuinnychosób.
Zebranymateriałjęzykowydowodzi,żefltrudnościwwyrażaniumyśli”
niekonieczniesąudziałemczęścibadanych.Możnatylkoprzypuszczać,
żeniektóredziecisąflwyjątkowe”,jeślichodziopostrzeganieświata,jego
porządkowanieiwartościowaniewjęzyku.flWkażdejbowiemspołeczno-
ścisąludzietwórczy,niezwykli,sąrównieżtacy,którychokreślasięmia-
nem:zwykły,przeciętny”[D.Krzemińska2012,s.15].
Wmonografiiposłużyłamsiępojęciamizzakresujęzykoznawstwa
kognitywnego.
Moimzdaniemtowłaśniemetodologiakognitywnapozwalaanalizo-
waćto,codladzieckaważne,utrwalonewjegojęzyku,poparteobserwa-
cjami,doznaniamipercepcyjnymiorazrefleksjamiumysłowyminamia-
ręjegomożliwości.Dlategotametodologiaznajdujeswojezastosowanie
równieżwbadaniachmożliwościosóbniepełnosprawnychintelektual-
niewzakresierozumienia(konceptualizacji)pojęć.Obrazuje,wjakispo-
sóbczłowiek,uktóregoczynnościpoznawczesąwykształconewswoisty
sposób,interpretujeświat,jakitypwiedzyzorganizowanejwpostacire-
prezentacjipoznawczejwykorzystujewceluustaleniaznaczeniawyrazu.
Definicjakognitywnajestbowiemdefinicjąotwartą[J.Bartmiński,R.To-
karski1993],zależnąodpodmiotowegopunktuwidzenia,wyborucech
definicyjnych,dostrzeżeniatychistotnych,jakrównieżjednostkowych,
niepowtarzalnychwręczujęćpoetyckich.flTąjęzykowątransformacjąrzą-
dziczłowiek”[R.Tokarski2001,s.338].
Naukakognitywna(naukaoumyśle),wtymlingwistykakognityw-
na,umożliwiałapokazaniewzajemnychuwarunkowańmiędzymożliwo-
ściamipoznawczymiczłowieka(wmoichbadaniachdzieci)istrukturą
pojęćujętąwkategorie,którepowstająwprocesieporządkowania,usta-
laniapodobieństw,uogólnianiaiabstrahowania[por.G.Lakof,M.John-
son1988,oryg.1980].Posłużyłamsiępojęciemflprojekcja”,którerozu-
miemjakoflobrazumysłowy”emocji[por.OxfordEnglishDictionary,za:
J.Rembowski1975,s.16],uzewnętrzniany,aprzytymobiektywizowany
wjęzyku.Ponadtoflprojekcja”zawierawsobieelementykreacjijęzyko-
wej,atakiestanowiskojestmiszczególniebliskie,zewzględunamożli-
wościtwórczedzieci,oryginalne,trafneiwiarygodnewypowiedziświad-
cząceowłasnościachichumysłów.
Strukturępracywyznaczająkolejnerozdziały.
Rozdziałpierwszypoświęconyjestrelacji,jakaistniejepomiędzyję-
zykiem,myśleniemirzeczywistością,wtymkreatywnejrolijęzyka
wprocesiepostrzeganiaświatawtradycjibadańfilozoficznychilingwi-
stycznych.Wrozdzialetymprzedstawiamtakżeproblematykęumysłu,
