Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
JAKOPISYWAĆJĘZYKOWYOBRAZŚWIATA?
ny,wyrazbędącyprzedmiotemintrospekcji,odtegoelementurzeczywistościobiektyw-
nej,któregoonjestznakiem_pisałDoroszewski(1970,s.301),dodając,żeto,co
niektórzyludziemyśląodanejrzeczy,niejestidentycznezdesygnatemoznaczające-
gojąwyrazu"(ibid.,s.298).Twórcakoncepcjisłownikaakademickiegozdawał
sobiejednaksprawęzróżnicymiędzydesygnatempojmowanymfilozoficznie(przed-
miotodpowiadającynazwie)adesygnatemjęzykowym(przedmiotmyśliodpowia-
dającywyrazowi),jakotymświadczydefinicjahasładesygnatwsłowniku.Ro-
zumiałteżkoniecznośćjakiegośuwzględnieniatego,coodpowiadawyrazowiwtej
rzeczywistości,którąjestspołecznaświadomość:Słownikniemożenieinformo-
waćotym,jakatreśćbywawiązanazwyrazemhasłowymwświadomościmówią-
cych,aleobowiązkiemsłownikarzajestwyjaśnienie,którazcechdesygnatuobjaś-
nionegohasłamacharaktersubiektywno-relacyjny,toznaczyjestcechąupatrywaną
przezkogośwdesygnacie,aleniebędącąjegowłaściwościąimmanentną(ibid.,
s.297).Pytanie,najakiejpodstawiemasięoprzećsłownikarz,chcącpoinformo-
waćczytelnikaostosunku,jakizachodzimiędzytym,coon(czytelnik)myśli,aobiek-
tywnymiskładnikamitreściznaczeniowejwyrazu(ibid.),autorpozostawiabezod-
powiedzi,sugerując,żeproblemzostajeautomatycznierozwiązanyprzezprzyjęcie
naukowegopunktuwidzeniawmiejscepotocznego.Tymczasemprzejścieodtego,
cosubiektywne,dotego,coobiektywne,bynajmniejniejestrównoznacznezprzejś-
ciemodwiedzypotocznejdonaukowej,itozdwupowodów:
1.Zgadzającsięzopinią,żepoznawanienaukowejestnastawionenamaksymal-
nyobiektywizm,niemożnatakżewwiedzypotocznejniewidziećelementówobiek-
tywnychoboksubiektywnych.
2.Ocenasubiektywnegowzględnieobiektywnegocharakteruwiedzymożena-
stępowaćtylkowtedy,kiedysięprzyjmietensamtypracjonalnościitakąsamą
postawęwobecświata.WiedzapotocznamaswojeŹródłowinnejpostawie(pragma-
tycznej,zdroworozsądkowej)niżnaukowa(teoretycznopoznawczej)idlategoocena
obiektywizmujednejwyłączniezpunktuwidzeniadrugiejniejestuzasadniona.
Istotnawątpliwośćdotyczytakżezałożeniadotyczącegomożliwościicelowości
przeciwstawianiawznaczeniusłowakomponentówdenotacyjnychikonotacyjnych.
Konsekwentniestosowanazasadawiązaniahasełzdesygnatami(przedmiotamireal-
nymi)znosiłabygranicęmiędzysłownikiemjęzykowymiencyklopedycznym,aprze-
cieżcelemsłownikajęzykowegojestopisznaczeniaznaków,anieprzedmiotów
rzeczywistościjęzykowej.Alternatywa:preferowaćdenotacyjneczykonotacyjne
komponentyznaczeniasłowa,jestzpunktuwidzeniajęzykoznawczegofałszywa.Słow-
nikjęzykowyniemożeodrzucaćjęzykoznawczegorozumieniadesygnatu,gdyżtylko
onopozwalazrozumiećfunkcjonowanieznakujęzykowegowtekstachjęzykowych.
Efektemscjentyczno-encyklopedycznegocharakteruwieludefinicjiwSJPDorjest
niespójnośćwewnętrznaartykułówhasłowych,ponieważ:
1)wprzeciwieństwiedodefinicjicytatypochodząwwiększościztekstównienau-
kowychiznaczeniezaświadczanychprzezniehasłowychwyrazówodpowiadawie-
