Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JosiahWarren-pierwszyamerykańskianarchista?
CzęśćbadaczyprzedstawiaWarrenajakowynalazcę,utopistę,inicjatoraekspe-
rymentówspołecznych,filozofa,myślicielapolitycznego,muzyka,twórcęnowego
systemuzapisunutowego.Ztegowyliczenianiewątpliwiewyłaniasięjeszczejedna
istotnainformacja-Warrenbyłprzedewszystkimczłowiekiemniezwykłyminie-
tuzinkowym,wizjonerem,marzycielem,nbożymszaleńcem”.Byłpostaciąbarwną,
obdarzonąogromnącharyzmą,ajednocześnie-będączwolennikiemskrajnegoin-
dywidualizmu-nieprzytłaczałswojąosobowościąwspółpracowników.Byłumy-
słemkreatywnym,poszukującymnowatorskichrozwiązańspołecznych,politycznych
iekonomicznych,którepozwoliłybyzrealizowaćideałrównościiwolnościwraz
zJeffersonowskimpostulatemdążeniadojednostkowegoszczęściaisamorozwoju.
Byłpostaciąniezwyklezłożonąiwielowymiarową.Dziśmożnasięspierać,czybył
tylkonieczułymmężemporzucającymnakilkalatswojążonę,byoddawaćsięuto-
pijnymeksperymentom,czyteżwymagającymojcem,którynigdyniepozwoliłzjeść
swoimdzieciomśniadania,jeślinaniewcześniejniezapracowały.Amożebyłsamot-
nikiemiskrajnymindywidualistą,którynigdyniepozwolił,abyzwiązkirodzinne
zmieniłyjegopostrzeganieświataizmusiłygodoweryfikacjipoglądu,żetojednost-
ka(awięctakżeonsam)jestnajważniejsza.Jegożyciebyłojednymwielkimibez-
ustannymtestowaniemwłasnychteoriifilozoficznych,społecznych,ekonomicznych
ipolitycznychwpraktyce.Warrenżyłzgodniezwłasnymiprzekonaniamiichoćnie
narzucałinnymswojejwizji,sambyłbezkompromisowywdążeniudojejrealizacji.
Nawetjeślimożenamsiętojawićjakoegoizm,Warrenzcałąpewnością,dzięki
swojemuurokowiosobistemu,byłpostrzeganyjakoczłowiekczarujący,duszatowa-
rzystwaipostaćnietuzinkowa.Zawszeotaczałogogronowielbicieli,naśladowców
czywręczwyznawców,którzytraktowaligojakoguru.JakprzedstawiłgoCrispin
Sartwell:nJosiahWarrenbyłzarównogeniuszem,jakimaniakiempierwszejklasy”3.
Warren,zażyciatakcenionyipoważany,zostałzbiegiemczasuniemalcałkowi-
ciezapomniany.Tojestteżpowodem,dlaktóregopisanieoWarreniejestzadaniem
taktrudnymikarkołomnym.PismaWarrenazostałyrozproszonebądźzniszczone.
Jeślizachowałysięmateriałydotyczącefunkcjonowaniainicjowanychprzezniego
eksperymentówspołecznychipierwszychutopijnychkolonii,tozazwyczajbrakuje
innychprzekazówźródłowych,którepozwalałybynadogłębnąweryfikacjęprzedsta-
wianychprzezniefaktów.PrzezcałeżycieWarrensporządzałszczegółowezapiski
iprowadziłdzienniki.Prawdopodobnieistniałoichponaddziesięć.Zwszystkich
dziennikówdonaszychczasówpozostałtylkojeden,takzwanyNotatnikD(Note-
bookD)-pozostałezostałynajprawdopodobniejzniszczoneprzezsynaWarrena,
George’a4.Warren,któryniezwykleceniłsobieprywatność,niemalzupełnieniepo-
zostawiłinformacjidotyczącychswojegożyciaosobistego-NotatnikDjesttylko
3
nJosiahWarrenwasbothageniusandacrankofnearlythefirstorder”.C.Sartwell,ThePractical
Anarchist:WritingsofJosiahWarren,FordhamUniversityPress,NewYork2011,s.2.
4
NotatnikDznajdujesięobecniewWorkingmen’sInstituteLibrary,NewHarmonyIndiana.Na
jegoostatniejstroniepojawiasięinformacjasugerująca,żepozostałedziennikizostałyoznaczonelitera-
miA-J.ZgodniezustnymprzekazemLynnmanaWarrena,potomkaJosiahiWarrena,pozostałedzienniki
zostałyzniszczoneprzezGeorge’aWarrena,synaJosiahi,najprawdopodobniejtużpośmierciichautora.
Por.AnnC.Butler,JosiahWarren,PeacefulRevolutionist,dysertacjaobronionanawydzialehistorycz-
nymBallStateUniversitywroku1978,udostępnionaautorcenaprawachrękopisu,UMI7919881,s.36.
