Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przeplecioneznadbudową,powstającąpodwpływemdoświadczeńoso-
bistych,trybużycia,poziomuinteligencjiogólnej,zainteresowań,dobro-
bytulubnędzyitp.Znaczyto,żewaktualnychwarunkachcywilizacyj-
nychUmechanizm”powstawaniaosobistegopoglądunaświatpoznawać
trzebaprzedewszystkimprzezUpryzmat”wiedzynaukowej.Zkoleiwie-
dzatamożebyćzrozumiałagłównienatlefaktówdotyczącychnowoczes-
nejnauki,wszczególnościpracynaukowo-badawczej.Właśnietostanowi
przedmiotniniejszegorozdziału.
TreśćizakrespojęćUnauka”iUwiedza”częściowosięzazębiają.Znaczy
to,żeniesątożsame.Ogólnierzeczbiorąc,mówiąconauce(niewznacze-
niudydaktycznym)domyślamysięspołeczno-historycznegorozwojudzia-
łalnościogółuuczonych,prowadzącegodozdobywaniawiedzynaukowej.
Tędrugątraktujemywięcjakorezultatowejdziałalności.Doczynienia
mamywięczestosunkiemczynnościdowytworu.Lepiejjednakpowie-
dzieć,żewnierozerwalnymsplocienaukiiwiedzyrazakcentujemytę
pierwszą,innymrazemtędrugą.Robiąctozauważamynapierwszympla-
niefaktyiproblemyróżne.Patrzącnanaukę-przedewszystkimproblemy
ergonomiczne,tj.dotyczącepracynaukowej,wszczególnościnaukowo-
-badawczej,orazproblemyorganizacyjnewświetleokreślonychwarun-
kówspołecznychihistorycznych.Natomiastobserwującwiedzęnaukową
dostrzegamynasamprzódproblemylogiczne,epistemologiczneipsycholo-
giczne.Teostatniewidocznesązwłaszczawówczas,gdyzmuszenijesteśmy
dorozróżnianiawiedzynaukowejjakoswoistego,obiektywnegoUstanu
rzeczy”orazwiedzyosobistej,jakoczegoś,coUprzynależy”dodanejosoby.
Celepoznanianaukowego
Wkażdymokresiedziejówludzieuprawiającynaukęchcielipozna-
waćprawdę;zresztąwszystkojedno,zjakiegopowodu:dlasamejprawdy
(Unaukadlanauki”),dlacelówpraktycznych(Unaukatopotęga”),zobu
tychmotywówłącznieczyteżjeszczezjakichśinnychwzględów,np.dla
rozrywki.Coprawda,przytymsamymceluogólnym(tj.poznawanie
prawdy)poglądyuczonychróżnegoczasunaistotęprawdyinawłaściwą
drogędochodzeniadoniejbywałyróżne,anawetsprzeczne.Wciągu
wieluwiekówogółuczonychprzekonanybyłotym,przynajmniejpostę-
powałjakgdybywmyśltegoprzekonania,żewiedzęprawdziwąoświe-
ciemożnawyrozumowaćlubwydyskutować.Jeszczenietakdawno,bo
zpoczątkiemwiekuXIX,niektórzyfilozofowie,np.Schelling,Uwyrozu-
48
Rozdziałdrugi.Naukaiwiedza
