Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZatrzymajmysięjeszczeprzydzieleAdrychomiusza,gdyż
wszystkowskazujenato,żedlakalwariipolskich,szczególnie
wpierwszej,barokowejfazieichpowstawania,onowłaśnie(anie
ewentualnedoświadczeniawyniesionezpielgrzymiejautopsji
16
)
stanowiłopodstawowysystemwyjściowy,którypodlegałnastęp-
niezabiegomprzekodowywania.Trzebabowiemdodać,żepo-
wstającewcześniejwcałejEuropiekalwarienaśladowały„Jero-
zolimę”dośćdowolnie,nietrzymającsięwłaściwieżadnejreguły,
nawetpodwzględemliczbystacjimękiPańskiej.TezXVw.,
główniezterenówNiemiec,miałyichzazwyczajtylkocztery
lubpięć;wXVIw.liczbatawzrastaniekiedydosiedmiu,ale
wdalszymciąguzdarzająsięmniejsze17.Częstowliteraturze
przedmiotuokreślasięjemianemniekalwarii,aledrógmęki.
DziełoAdrychomiuszaporządkujetęsferęwręczrewolucyj-
nie.Wprowadzabowiemmodel„kalwariiwielkiej”,dzielącej
sięnadrogępojmania(ViaCaptivitatis)zsześciomastacjami:
Ogrójec,Annasz,Kajfasz,Piłat,Herod,ponowniePiłat;orazna
właściwądrogękrzyżową(ViaCrucis)zdwunastomastacjami:
Piłat,Podjęciekrzyża,PierwszyUpadek,SpotkaniezMatką,
Cyrenejczyk,św.Weronika,DrugiUpadek,PłacząceNiewiasty,
TrzeciUpadek,Obnażeniezszat,Przybiciedokrzyża,Ukrzy-
żowanie.PocząwszyodrealizacjiwKalwariiZebrzydowskiej,
zgodniezniądołączonoZdjęciezkrzyżaiGróbPański,również
uwzględnionewdzieleAdrychomiusza.Wdodatkutowszyst-
kowspartezostałoodpowiedniąmapą(gdzieobiektyobydwu
„Dróg”zostałyukazanewśród270wyróżnionychmiejscibu-
dynków)tudzieżpodaniemodległościmiędzyposzczególnymi
stacjami;niestety,wkrokach,aniewmetrach,aczasaminawet
włokciach(naprzykładpowrotnadrogaodHerodadoPiłata:
600łokci).Aletowystarczyło.Geometrzycałegozachodniego
16Zob.bardzoważnewtymwzględziestudiumJanaStanisławaBy-
stronia:J.S.Bystroń,PolacywZiemiŚwiętej,Syrii,Egipcie1147–1914,
KsięgarniaGeograficzna„Orbis”,Kraków1930.
17Zob.K.A.Kneller,GeschichtederKreuzwegandachtvondenAnfän-
genbiszurvölligenAusbildung,Herder,Freiburg1908,passim.
24
