Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Barczykowska,Kapitałspołecznyazjawiskapatologiispołecznejwwielkimmieście,Kraków2011
ISBN:978-83-7587-869-1,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2011
18–Rozdział1.OdMarksadoPutnama–genezakoncepcjikapitałuspołecznego
bywautożsamianyzzasobami,potencjałami,więziamiczysiłamispołecznymi,
tojeszczewśródjegobadaczyniemazgodycodojednejdefinicjitegopojęcia.
Rozdziałtenstanowiprzeglądspotykanychwliteraturzeprzedmiotukoncepcji
kapitałuspołecznego.
Jakkolwiekkoncepcjakapitałuspołecznegostałasiępopularnacałkiem
niedawno,tosporadycznewzmiankioniejmożnaodnaleźćjużwstarożytnej
literaturzefilozoficznej.Zaprekursoraidei–choćoczywiścienieużywałonpo-
jęcia„kapitałspołeczny”–należyuznaćArystotelesa.Wyróżnionyprzezniego,
opróczstanuznakomitychiludu,stanśrednimiałbyćnośnikiemtradycyjnych
cnótobywatelskich,poczuciaobowiązkuorazzdrowiamoralnego,awięcikapi-
tałuspołecznego.DlaArystotelesakapitałbyłrównieżnośnikiemracjonalności
orazpostępupolitycznegoispołecznego(A.Sylwestarzak,1996,s.41).Wszelkie
zmianywrzeczywistościspołecznejmożliwebyłydziękispecyficznejceszeczło-
wieka,amianowicietzw.państwowości(zoonpolitikon).Państwowośćoznaczała
naturalnąpotrzebęjednostekdożyciawspołeczeństwie,gdzieznajdowałyone
warunkidorozwojuindywidualnegoigrupowego(A.Sylwestrzak,1996,s.41).
Bycieistotąpaństwowąoznaczałorównieżzdolnośćdowspółpracynarzeczdobra
wspólnego,cojestpodstawąpowiększaniasiękapitałuspołecznego.
Polityczneźródłakoncepcjikapitałuspołecznegodostrzegasięwpismach
NiccolòMachiavellego,któregorozważaniastałysiępodstawąuformowaniasię
nowoczesnegopatriotyzmu(A.Kiersztyn,2004,s.29;A.Sylwestrzak,1996,
s.132).Szukającwarunkówdotworzeniastabilnegorządurepublikańskiego,
Machiavellidoszedłdowniosku,żerządtenniemożefunkcjonowaćsprawnie,
jeśliludziombrakujecnótobywatelskich,gdzieżyciezorganizowanejestnamodłę
feudalną,atakżetam,gdziewszyscysązawziętymiwrogamirządówdemokra-
tycznych(R.Putnam,1995,s.201).Jeślitewarunkizostanąspełnione,tonawet
skrajnieegoistycznejednostki(atakich,zdaniemMachiavellego,jestwiększość
wspołeczeństwie)sąwstanie–mającnauwadzeswójinteresekonomiczny–
współdziałaćzinnymi,przyczyniającsiędopowiększeniadobrawspólnego.
Mówiącokapitalespołecznym,niesposóbnieodwołaćsiędopracjednego
znajwiększychklasykówsocjologii–MaxaWebera.Trzebaprzyznać,żetowła-
śniepracującyna„bożąchwałę”purytanie,którymobcebyłodążeniedospełnie-
niamaterialnego,przezszacunekdlawłasnychnormigotowośćwspółdziałania
doprowadzilidoukształtowaniasięzalążkówkapitałuspołecznego(J.Przybysz,
J.Sauś,2004,s.22).Swoistyetosgospodarczy,zwanyprzezM.Weberarównież
duchemkapitalizmu,składającysięz
[…]a)dążeniadopomnażaniakapitałujakopodstawowejregułyzachowania
moralnego;b)aprobatyascetycznegostyluzachowaniawredukcjimożliwych
wydatków,sprzyjającejpomnażaniuilościkapitaługotowegodozainwestowania;
c)świadomośćmaksymalnegospożytkowaniaumiejętnościzawodowychzarówno
wzakresiekapitału,jakisiłyroboczej;d)oparciasięnaswoistymdlakapita-
lizmukatalogu„cnót”,takichjakpracowitość,rzetelność,dotrzymywanieumów,
