Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wprostThomasWaugh,zarzucającfilmowcombezpośrednim,żeniezareago-
wali„nacorazsilniejsząpotrzebęotwartejanalizyspołeczno-politycznej,która
byłabywsparciemdlaalternatywnejpolityki”8.Takiepodejścieniepozwalado-
strzecbogactwauwikłańideologicznych,którewfilmachbezpośrednichsą
obecne.Wjednymwszakżechcęsięzkrytykąideologicznązgodzić:jarównież
niewierzęwmożliwośćuniknięciaprekoncepcji,„wstępnychzałożeń”.Świato-
poglądkażdegoczłowiekastanowifiltrwyznaczającyjegostosunekdorzeczy-
wistości,będącypodstawądoboruinformacji.Filmowcybezpośrednimielioczy-
wiściepewienstosunekdorzeczywistości.Jakionbył,azwłaszcza–wjaki
sposóbwpływałnaobrazpokazywanejrzeczywistości,takżebędziestanowić
przedmiotmojegozainteresowania.
1.2.ideologia
Książkatapoświęconajestekranowymmanifestacjomideologiiwkiniebezpo-
średnim,alesamejkategoriiideologiiniepoświęcamzbytwielemiejsca.Uni-
kamwięcroztrząsania,czymonajestlubniejest.Odlatzgórączterdziestuka-
tegoriatanależydocentralnychpojęćhumanistyki,napisanonajejtemattak
dużo,żesamoodniesieniesiędopodstawowychkoncepcjirozsadziłobyramy
tejpracy.Oileprzytymniemasięambicjizrewolucjonizowaniastanuwiedzy
wtymzakresie–aniniejszaksiążkatakichambicjiniema–tomożewystarcza-
jącebędzieopowiedzeniesięzajednymzistniejącychstanowisk.Zamiastwięc
zagłębiaćsięwteoretycznerozważania,polemikiiuściślenia,zadowolęsiępro-
stądeklaracją,precyzującątakierozumienieideologii,jakiebędzieprzyświecać
tejpracy.
Domenąideologiijestkształtowaniepraktykispołecznejprzezmyśl.Ideologia
jestwięcrodzajem„software’u”,decydującymosposobiefunkcjonowaniamate-
riispołecznej9.Ogólnierzeczbiorąc,przezideologięrozumiemkorpusideiwyzna-
wanych(świadomielubnie)przezdanągrupęlubklasęspołeczną,związanych
zproblemaminierównościspołecznej(lubinnegozławynikającegozsystemu
społecznego),mającychjawnylubimplicytnywymiarteleologiczny(tojestokreś-
lającychpożądany,upragnionystanrzeczywistościspołecznej),atakżekompo-
nentpraktyczny,określającydziałania,jakienależypodjąć,abyówpożądany
stanosiągnąć.Zewzględunastosunekdonierównościspołecznejwyróżniam
dwarodzajeideologii:wywrotowyizachowawczy.Ideologiewywrotoweotwar-
ciekonstatująistnienienierównościspołecznejisprzeciwiająsięjej,uznając,iż
jestonaniedozaakceptowaniazewzględunanadrzędnewartościwbudowane
wichsystem,takiejakzasadarówności,sprawiedliwości,godności,rozwoju
historycznego.Ideologiezachowawczezaprzeczająistnieniunierównościspo-
7........................................................WstroNęideologii
