Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
KrzysztofKlincewicz
1.6.Kapitałspołeczny
Alternatywnymsposobemopisuroliczłowiekawrozwojugospodarczymispołecz-
nymjestteoriakapitałuspołecznego,którejfundamentystworzyliPierreBourdieu
iJamesColeman.Kapitałtenprzejawiasięwrelacjachmiędzyludzkich,zasadach
współpracyizaufaniu,prowadzącdobezproblemowegofunkcjonowaniaspołeczeń-
stwa.NajczęściejprzywoływanymteoretykiemkapitałuspołecznegojestRobert
Putnam(Bartkowski2007:63),którykrytykujewspółczesnymodelżyciacodzien-
nego,prowadzącydoobniżeniapoziomukapitałuspołecznegoprzezzmniejszenie
intensywnościregularnychkontaktówmiędzyludzkichiwspółpracyspołecznej.
Podejścieopartenakapitalespołecznymjestpromowaneprzezsocjologów,
niezaśprzezekonomistów–alewostatnichlatachpoziomkapitałuspołecznego
wposzczególnychgospodarkachmierząprzykładowospecjaliścizBankuŚwiatowego
(Bartkowski2007:63),powstajeteżcorazwięcejmodeliekonomicznychzwiązanych
zomawianymkonstruktem.Pozostająniestetyliczneproblemydefinicyjne(Bart-
kowski2007:69–74),brakujeteżdogodnychmetodpomiaru,któremogłybybyć
wykorzystywanejakopodstawadlamodelowaniaekonomicznego.Przykłademmoże
byćmodelHerbsta(2007),opisującyzróżnicowaniepolskichregionów,wktórym
kapitałspołecznymierzonybyłjedyniezapośrednictwemdwóchzmiennych:fre-
kwencjiwwyborachlokalnychorazliczbyfundacjiistowarzyszeńnamieszkańca
(Herbst2007:200).
Koncepcjakapitałuspołecznegojestjednocześniepopularnawliteraturze,
związanejzzarządzaniem.InspiracjidostarczyłapopularnaksiążkaFrancisaFuku-
yamyozaufaniu(Fukuyama1997).Istnieniekapitałuspołecznegooznaczawłaśnie
zaufanie,azarazemzmniejszeniekosztówtransakcyjnychiryzykaprowadzenia
działalnościgospodarczej.Kapitałspołecznymożebyćwięcpostrzeganynietylko
jakozasób,aleteżstrumień–swoisty„smar”społeczny,ułatwiającynawiązywanie
interakcji(Bartkowski2007:85).
ChociażPutnamkrytykujeobniżaniesiępoziomukapitałuspołecznego,jego
wnioskowaniumożnazarzucićbrakzrozumieniadlaspecyfikiżyciawdużych
miastachorazintensywnejpracynajlepiejopłacanychspecjalistów.RichardFlo-
ridaprzeprowadziłcyklzogniskowanychwywiadówgrupowychztakimiosobami
idoszedłdowniosku,żeoczekująoneinnegorodzajukontaktówiwspółpracy,
któraprzyjmowałabyformę„półanonimowości”(ang.quasi-anonymity)(Florida
2003:5).Wewspółczesnychmiastachwzrastaznaczenieprzygodnychznajomych
idoraźnychrelacji,apowstającewtensposóbwspólnotynowegorodzajuzastę-
pujątradycyjne,bardzobliskierelacjezwąskimgronemosób.Dlarozmówców
Floridy,zaletążyciamiejskiegobyłojegozróżnicowanieiurozmaicenie.Poziom
kapitałuspołecznegobynajmniejnieobniżasię,jednakklasycznesposobyjego
rozumieniaipomiarunieprzystajądowielkomiejskiejrzeczywistości.Argumenty
Floridywpisująsięzresztąwnurtbadańsocjologicznych,zktórymzwiązanyjest
