Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
RozdziałI
Wtzw.szkolefrancuskiejdyskursDjestdefiniowanywopozycjidowypo-
wiedzi,którajestjegotworem.Wypowiedź(énoncé)jeststrukturąjęzykową,
ograniczonądwiemapauzamikomunikacyjnymi(dwiemapustkamisemantycz-
nymi).Dyskurstowypowiedźrozpatrywanazpunktuwidzeniamechanizmów
umożliwiającychjejpowstanie.[...]dyskursniemożebyćutożsamianyztek-
stem,któryjestjegonamacalnymprodukteminosiwsobiejegoślady.[...]
dyskursjestspecyficznymsposobempojmowaniajęzykawdziałaniu”(Grzmil-
-Tylutki2007,22).Dyskursjestzinstytucjonalizowany,jestanaliząwypowiedzi,
powstającejDwsytuacjiiwrelacjipodmiotówzwanejkontraktem.Kontraktma
charakterspołeczno-językowy,awięcwyznaczapartneromrole,miejscadys-
kursywne”.Dyskursjestzatemzjawiskiemspołeczno-językowymizinstytucjo-
nalizowanym,niemożnagoutożsamiaćDzparole,czylicałkowiciedowolnym,
indywidualnymużyciemjęzyka.Macechysystemoweijestjednostkąpośrednią
międzylangueaparole.Użyciekodujestregulowaneprzez:
-pozycjęideologicznązajmowanąwobrębiepoladyskursywnego(np.dys-
kursnaturalistyczny,surrealistycznywliteraturze;dyskursegzystencjalny,fe-
nomenologicznywfilozofii;dyskurslewicowy,gaullistowski,sanacyjnywpo-
lityce),
-typdyskursu,związanyzobszaremaktywnościspołecznej(np.dyskurs
dziennikarski,administracyjny,uniwersytecki,religijny,wojskowy),
-kategoriępodmiotową(np.dyskursdzieci,matek,pielęgniarek,sędziów,
uczniów,sprzedawców),
-dominującąfunkcjęjęzyka(np.dyskurspolemiczny,ludyczny,fatyczny,
informacyjny”(za:Grzmil-Tylutki2007,22-23).
Podziałtenniejestrygorystycznyanirozdzielny;każdydyskursmożebyć
rozpatrywanyjednocześniezróżnychpunktówwidzenia.Charakteryzujego
teżróżnystopieńrytualizacji.Samaanalizadyskursujest,jakpiszeGrzmil-
Tylutki,Dszukaniemśladówdyskursuwtekście”(2007,24).
PodobniewbadaniachJ.M.Adama(1990,przywoływanychprzezM.A.Pa-
veau,G.E.Sarfatiego2009,218-219)dyskursjestrozumianyjakotekstiDwa-
runkiprodukcjisłownej”(Paveau,Sarfati2009,218).Jakpisząautorzyksiążki,
wujęciuszkołyfrancuskiejanalizadyskursutodyscyplina,któraDbadaproduk-
cjewerbalnewobrębieichspołecznychwarunkówtworzenia.Sąonewana-
liziedyskursurozważanejakointegralneczęściznaczeniaisposobytworzenia
dyskursów.Analizadyskursuróżnisiętuodlingwistykitekstu,którapodej-
mujejakoprzedmiotbadańwewnętrznefunkcjonowanietekstu,aletakżeróżni
sięonaodanalizyliterackiej,która,nawetjeślibierzepoduwagękontekst,nie
opierasięnapostulaciełączeniatego,cojęzykoweitego,cospołeczne”(Paveau,
Sarfati2009,228).
