Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWADODRUGIEGOWYDANIA
(czylipojęć)należywyodrębnićtenajważniejsze,organizujące
sposóbmyśleniacałejformacji.Namyśltęmógłnaprowadzić
SkargęCournotijegopojęcienideifundamentalnych”10.Pod
koniecksiążkiAutorkapiszeonkategoriinaczelnej”11,którądla
pozytywizmubyłnfakt”.
Azatem:czymjestfakt?-Tym,codane,rzeczywiste,
jednostkowe,zmysłowe,pierwotnewobecteoriiistanowiące
podstawędobudowaniateorii,potwierdzoneimożliwedowie-
lokrotnegopowtórzenia,awięcobiektywne.Nawiększośćtych
znaczeńmożemysięintuicyjniezgodzić.Wjęzykupotocznymten
zestawokreśleńnfaktu”funkcjonujechybapodziśdzień.Rzecz
wtym,żefilozofiazaczynasiętam,gdziekończysięjęzykpo-
toczny.Ponamyśleokazujesiębowiem,żekażdeztychokreśleń
wziętezosobnajestproblematyczne(możnajerozumiećnaróżne,
niekiedyprzeciwstawnesposoby),apołączenieich(wtakimczy
innymznaczeniu)wjednympojęciunfaktu”-wręczniemożliwe.
Tuzaczynająsiękłopotyintelektuprowadzącedorozpaduforma-
cjiopartejnatejkategorii.
Zastanówmysięteraznadinterpretacjątytułuksiążki(bo
podtytułjestoczywisty-wyznaczaramyczasowe,oczymSkarga
piszezresztąwpierwszymzdaniuksiążki).Ojakiintelektmoże
tuchodzić?CzyoKantowskiVerstand,którywefrancuskiejsza-
ciesłownejzmieniasięwentendement?Czychodziokłopoty
zjegosądamiikategoriami?Wydajesiętocałkiemprawdopo-
dobne,biorącpoduwagępojęciarozpatrywanewkolejnychroz-
działachksiążki(przestrzeńiczas,przyczynowość,kontyngencja
ikonieczność,częśćicałość,konkretiabstrakt)orazto,żeopis
konfrontacjimyślipozytywistycznejzmyśląKantaineokanty-
stówstanowijedenzgłównychwątkówtejpracy.Tłumaczyło-
bytowiele,alechybajednakniewszystko.Kłopotyzpojęciami
napoziomiekategoriiintelektustanowiąnajbardziejwidoczny
przejawruchumyśli,alewtlezachodząjeszczeinneprzemiany,
10Zob.wtymtomie,s.282.
11Zob.wtymtomie,s.439.
26
