Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Analogicznycelprzyświecałmi,gdyzdecydowałamsięwłączyćdorozdziału
drugiegopodrozdziałpoświęconyrecepcjiwprasieaustriackiejtwórczościSzalo-
maAsza,żydowskiegopisarza,urodzonegowdrugiejpołowieXIXw.nateryto-
riumówczesnejRosji.Odegrałon-jakstarałamsiędowieść-istotnąrolęzarów-
nowkształtowaniu,jakiutwierdzaniuwizerunkuRosjiiRosjanwspołeczeństwie
Austrii.StworzoneprzezAszapowieści,dramatyiopowiadaniaumożliwiłyod-
tworzeniespołecznegoikulturowegokontekstu,związanegozichpowstaniem,
stającsiękontrapunktemdorozważańnatematróżnicmiędzytypemtożsamości
wschodnio-izachodnioeuropejskiej.WażnąrolęwtworzeniuwizerunkuRosji
przezAszaorazwodbiorzejegodorobkuwkrajachtakichjakAustria,odegrała
takżejegożydowskatożsamość.Wtwórczościpisarza,obejmującejpierwszedzie-
sięcioleciaXXw.,skupiłasięjakwsoczewcespecyfikaówczesnychspołeczeństw
wschodniejEuropy:pięknoigoryczżyciamieszkańcówgett,antysemityzm,dyle-
matyzwiązanezasymilacją,kontrastmiędzyluksusemnuworyszyapowszechną
biedą,prześladowaniapolityczne,narastanieniepokojówspołecznych,wreszcie
zaśwzniosłośćigoryczrosyjskichrewolucji.NiepojętyWschód,mrocznażydow-
skość,nadewszystkozaśmistycznanduszarosyjska”-tonietylkolejtmotywy
przewijającesięnakartachAszowskichpowieści,leczrównieżzbitkipojęciowe,
którenadługo,nadobreinazłe,naznaczyćmiałyumysływschodnichizachod-
nichEuropejczyków.CasusAsza-jakopoczęściwspółtwórcy,poczęścizaśko-
dyfikatorawspomnianegomyślowegokanonu-stanowi,moimzdaniem,trafną
egzemplifikacjęrecepcjitwórczościliterackiejwyrosłejwokreślonymkontekście
kulturowym,wkrajachoodmiennejspecyfice,atakżeegzemplifikacjętego,jak
wspomnianatwórczośćfiltrowanajestizaszczepianawświadomościobcych,
wtymwypadkuaustriackich,odbiorców.Podrozdziałanalizującyesejeirecen-
zjesztuk,opowiadańipowieściAszawspółgratymsamymzzazębiającymisię
chronologicznierozważaniamizpodrozdziałówwcześniejszych-poświęconych
niemieckiejiaustriackiejpropagandzieczasówobuwojenświatowychorazambi-
walentnejrecepcjiKrajuRadwprasieRepublikiWeimarskiej.
Podrugie,cechąwyróżniającąpracyjestjejstosunkowodługaperspektywa
czasowaorazzastosowanewniejujęcieinterdyscyplinarne.Postawiłamsobie
zacelprześledzeniecechzwiązanychztzw.długimtrwaniem,jakrównieżme-
chanizmamiewolucjiwizerunkuRosjiwniemieckojęzycznymdyskursieme-
dialnymnaprzestrzeniponadstupięćdziesięciulat,międzypołowąwiekuXIX
aokresemwspółczesnym.Wprawdziewliteraturzenaukowejistniejeszereg
znaczącychpracpoświęconychRosji,obejmującychrówniedługilubdłuższy
zakreschronologiczny103,dotycząonejednaknietyleobrazuRosjiwdyskursie
103Por.IverNeumann,RussiaandtheIdeaofEurope:AStudyinIdentityandInterna-
tionalRelations,London1996;RussenundRusslandausdeutscherSicht:West-östliche
32
