Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OdchwilipojawieniasięSłowiannaareniedziejówprzekazywanebyłyin-
formacjeoichwładcach,przywódcachczynaczelnikach
1
.Wprawdzie1we-
długsłówProkopiuszazCezarei1niepodlegalioniwładzyjednegoczłowieka,
jednakinformacjeowieluwładcachsłowiańskichwystępująjużwnajwcze-
śniejszychźródłach.Rzeczciekawa,źródłabizantyńskie,apóźniejłacińskienie
informująnasonazwie,jakąokreślanibylisłowiańscynaczelnicy.Wtychzapi-
sachużywanoterminówwłasnych,takichjaknarchont”,negzarcha”,nrex”,
ndux”iinnych.Niezaistniałatusytuacja,takajakwprzypadkuAwarów,któ-
rychwładcapowszechnienazywanybyłtytułemawarskim1kagan.Słowiań-
scywładcyzapewnenigdynieosiągnęlianitaksilnej,aniznaczącejpozycji,aby
ichnazwawładcyprzekazanazostałanazewnątrz.Jednocześnie,zzebranych
wszystkichwywodówetymologicznychwynika,żenazwyitytuływładców
znaneSłowianom,niebyłyrodzime,leczzostałyzapożyczone.Zagermańskie
zapożyczenieuważanejestogólnosłowiańskienkneź”,zktóregowywodząsię
określenianksiążę”,nksiądz”,nkniaź”iimpodobne.Zapożyczeniemawarskim
bądźtureckimmabyćterminnżupan”.Rozpowszechnionyszerokotytułnkról”
pochodzićmaodimieniaKarolaWielkiego.Południowo-iwschodniosłowiań-
skiterminncar”orazjegozachodniosłowiańskiodpowiednikncesarz”sązapo-
życzeniamizantycznegodziedzictwakręguśródziemnomorskiego.Znomenkla-
turysłowiańskiejokreślającejwładcęczynaczelnikaznamyjedynienwłodykę”
ingospodzina”,określeniatejednakwłaściwienigdyniewystępująwkontek-
ścieoznaczającymnajwyższegopanującego,aleraczejograniczająsiędomoż-
nych.CzyżbyzatemprawdziwabyłatezaJuliusaPeiskeraoniewoliprasłowiań-
skiej,opartanadawnychpoglądachobrakuinstynktupaństwowotwórczego
uSłowian?
2
Przezwiększączęśćokresuwczesnegośredniowiecza1czasuformowania
sięsłowiańskichpaństwowości1przyjmowaliwładcySłowiantytułyprzejęte
odwładcówwyżejstojących,lepiejzorganizowanychorganizmówpolitycznych.
Dotyczytozresztąnietylkotytulatury,aletakżecałejsymbolikiwładzy.Wzo-
rowaniesięnacesarstwiebizantyńskimizachodniejmonarchiikarolińskiej,
apóźniejottońskiejbyłoprocesembardzogłębokim.Słowiańscywładcypo-
szukiwalinowychideiuzasadniającychichwładzęorazsymbolipodnoszących
ichprestiż.Procestentowarzyszyłoczywiścieprzyjmowaniunowejideologii
111111111
1
M.H
ARDT
:AspektederHerrschaftsbildungbeidenFrühenSlawen.In:Integrationund
Herrschaft.EthnischeIdentitätenundsozialeOrganisationimFrühmittelealtar.Hrsg.W.P
OHL
,
M.D
IESENBERGER
.Wien2002,s.2491255.
2
J.P
EISKER
:DieälterenBeziehnungderSlawenzuTurkotatarenundGermanenundihreso-
zialgeschichtlicheBedeutung.nVirtelejahrschriftfürSozial-undWirtschaftsgeschichte”.Bd.3:
1905,s.1871360i4651533;I
DEM
:NeueForschungenzurSozial-undWirtschaftsgeschichte
derSlawen.Stuttgart1905.
~8~
