Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
AndrzejŁukasik
Wedługniejgatunkiijednostkiwykształcająspecyficznąstrategięrepro-
dukcyjnąnapodstawiewskazówekzawartychwśrodowisku,wktórym
sięrozwijająwewczesnymokresieżycia.Wpierwszejwersjitejteorii
zakładano,żewystępujądwiestrategiezwiązanezhistoriążycia(stra-
tegieLH):riK.
Strategiarrozwijasięwśrodowiskuniestabilnymicharakteryzuje
sięszybszymosiąganiemdojrzałościpłciowejiszybsząreprodukcją,
szybszymwzrostemsomatycznym,mniejszymrozmiaremciała,większą
płodnością,krótszymczasemtrwaniażycia,astrategiaKrozwijasię
wśrodowiskustabilnymicharakteryzujesięodroczonymdojrzewaniem
płciowymireprodukcją,wolniejszymwzrostemsomatycznym,większy-
mirozmiaramiciała,mniejsząpłodnościąidłuższymczasemtrwania
życia(DelGiudice,GangestadiKaplan,2015).Strategiarnazywanajest
takżeszybkąhistoriążycia,aK-wolnąhistoriążycia(np.Figueredo,
CabezaDeBacaiWoodley,2013;Gladden,SiscoiFigueredo,2008).
NaszgatuneknależydogatunkówstosującychstrategiętypuK,cojest
widocznechoćbywdługiejikosztownejpodwzględemenergetycznym
ciąży,długotrwałejopiecerodzicielskiejniezbędnejdoosiągnięciaprzez
dzieckodojrzałościfizycznejipsychicznej,aletakżewewspomaganiu
tejdługotrwałejiwyczerpującejopiekiprzezdodatkowychopiekunów.
Tenostatnielementtowychówwspólny(cooperativebreeding,CB),
systemrozrodczypolegającynaopieceiwychowaniudzieckaprzez
inneosobyniżmatka(alloparents).Szczególnąrolęwtakiejopieceod-
grywająbabcie.Hamilton(1966)sformułowałdośćdramatycznąideę
Dścianyśmierci”(wallofdeath):ponieważmożliwościreprodukcyjne
samicspadajągwałtowniewrazzwiekiem,togwałtownieteżpowin-
naprzyrastaćśmiertelnośćwśródnich,gdyżniemajużżadnejpresji
selekcyjnejnapodtrzymywanieżycia.Wrzeczywistościjednakwprzy-
padkunaszegogatunkukobietyżyjądługopozaokresemmenopauzy,
awskaźnikśmiertelnościzwiększasięstopniowo,anienagle,nawet
wplemionachłowiecko-zbieraczych,wktórychdostępdowspółczesnej
medycynyjestznacznieograniczony(Tuljapurkar,PulestoniGurven,
2007;Ward,Parsons,Holmes,BalcombIIIiFord,2009).
