Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
zachodzącewkrajubyływynikiemnietylkospecyficznejhistoriiitra-
dycjipolskiej,lecztakżetrendówogólnoeuropejskichiglobalnych.Po
drugie,pragnęlibyśmyosłabićwciążdominującewkrajowychbadaniach
historiinajnowszejdychotomieflWschód–Zachód”iflkomunizm–kapi-
talizm”
,wskazującnateelementy,któreniejednokrotniełączyłypowo-
jennedemokracjezachodnie,południowoeuropejskiemilitarnereżimy,
postkolonialneglobalnepołudnieikomunistycznedyktatury,takiejak
dążeniedonowoczesności,konsumeryzmczyruchyemancypacyjne.In-
nymisłowy,szukamyodbiciaprocesówglobalnychwspecyficznejhisto-
riipolskiegokomunizmu.
Pojęcia
Wksiążceużywamyterminuflkomunizm”
,anieflsocjalizm”
,chcącod-
różnićpowojennesocjaldemokracjeeuropejskie(jakteżinnewersjeso-
cjalizmu),którerównieżokreślałysiętymdrugimpojęciem,oddyktatur
środkowoeuropejskich5.Uznaliśmy,żepierwszyznichbędziebardziej
zrozumiałydlapolskiegoczytelnika,ajednocześnieunikniemyniejed-
noznacznościdrugiegoznich,któregobędziemyużywaćtylkowprzy-
padkuprzywoływaniapojęćzepoki,którychokreśleniaflsocjalizm/so-
cjalistyczny”byłczęściąskładową,naprzykładflbudowaniesocjalizmu”
lubflmoralnośćsocjalistyczna”
.Podobniejakbadaczezajmującysiękul-
turowymiiliterackimistudiaminadkomunizmem,rozumiemygojako
zespółideiipraktyk,mającświadomośćniekiedyoczywistejrozbież-
nościmiędzynimi6.Chcielibyśmyukazaćwksiążceprzedewszystkim
wewnętrznezróżnicowanieokresukomunizmu,to,jakiwpływzmiany
politycznemiałynastatuskobietoraznawyobrażeniarólpłciowych.
PunktemstartowymdlanaszychrozważańjestIIwojnaświatowa,
rozumianadwojako:jakowielkazmianadzielącaminionestuleciena
5Wewspółczesnejliteraturzeanglojęzycznejużywasięterminuflkomunizm”lub
flpaństwowysocjalizm”
,raczejnieflsocjalizm”
.AndrewRobertswskazywałnazasad-
niczecechy,któreodróżniałykomunizmodflsocjalizmu”wdemokracjachEuropy
Zachodniej,takiejakjednapartia,brakspołeczeństwaobywatelskiego,niemalcał-
kowityzakazdlaprywatnejprzedsiębiorczości,idearewolucjiorazmasowejtrans-
formacjispołecznej.Teiinneargumentyzaużyciemflkomunizmu”zob.A.Roberts,
meStateofSocialism:ANoteonTerminology,“SlavicReview”2004,no.2.
6Zob.Komunizm:IdeeipraktykiwPolsce1944-1989,red.K.Chmielewskaiin.,
Warszawa2018.
11
