Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
36
ODPRZYWILEJÓWDOUSTAW
wydanonawetstatut,którymówił,żejakozachętędlawynalazców
iuzdolnionychrzemieślnikówmiastomożewydawaćmonopole
nanowepomysłoweurządzenia,oiletylkosąużyteczneikorzystne
dlawspólnoty.MonopolemiałyobowiązywaćnaterytoriumWenecji
przez10lat,azaichzłamaniegroziłakarapieniężna.WedługKostyło
rzeczywisteznaczeniestatutupolegałonatym,żemówiłononada-
waniumonopoliindywidualnymosobom,niezaśgildiom,cobyło
powszechniejszewewcześniejszejpraktyce
35
.Tymsamymstatut
otworzyłdrogędouznaniazasługpojedynczychautorów,drukarzy
czywydawców.
Dynamicznierozwijającesięekonomicznieibardzobogatemiasto
wyjątkowosprzyjałorozwojowidrukarstwa.Jakwyżejwspomnie-
liśmy,jużwXVw.drukarzelicznieprzybywalidoWenecji,awXVI
w.miałaonaznaczącyudziałweuropejskimhandluksięgarskim.
Drukarstwonależałodonajważniejszychrzemiosł,obokprodukcji
szkłaijedwabiu.WWenecjirozwinąłsięteżwyjątkowywpewnym
sensiesystemprzywilejówwydawniczych,opierającysięnazasa-
dziezachętydowydawanianowychksiążeklubichnowychwydań.
Wlatach1469-1526władzeweneckieudzieliłyconajmniej254przy-
wilejów,ztegookołojednejtrzeciejprzyznanoautorom36.
WeneckimsystememnadawaniaprzywilejówkierowaliRifor-
matoridelloStudiodiPadova.WpierwszychlatachXVIw.zostali
oniwyłonienidoreformyuniwersytetuwPadwie,anastępnieprzy-
znanoimodpowiedzialnośćzawszystkiesprawyzwiązanezksiąż-
kamiiczasopismami.ZczasemstalisięciałemdoradczymRepubliki
wsprawachksiążkiidruku.Wodniesieniudoprzywilejówichudo-
kumentowanywkładobejmowałstanowienieprawa,rozwiązywanie
sporów,administracjęczydecyzjepersonalne37.
PierwszyznanyaktprawnyRiformatoriwydaliw1517r.Znosiłon
wszystkiedotychczasoweprzywilejeiustanawiałwymógnowości
dlapracnagradzanychprzywilejami.Możnajebyłoodtądnadawać
tylkodlaksiążek,którejeszczeniebyłydrukowane.Regulacjata
miałazjednejstronyzapobiecwydawaniupodwójnychprzywile-
jów,cowydłużałookresichobowiązywania,jakteżmiałanacelu
zachętędoinwestowaniawwydawanienowychksiążek.Ustawa
z1517r.byłazdaniemMaurizioBorghiegopierwszymkrokiemwserii
35J.Kostylo,Fromgunpowder...,s.28.
36Tamże,s.24.
37
M.Borghi,AVenetianExperimentonPerpetualCopyright,w:Privilegeand
Property,red.R.Deazley,M.Kretschmer,L.Bently,OpenBookPublishers2010,s.140.
