Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czarnarozpacz:problemkolonialnegopożądania
19
chowanieSzekspirowskiegomagawobecpółzwierzęcegoniewolnikaza
wyraznieświadomychdyspozycjineurotycznych,zarysowującychDfi-
gurękolonialnegopaternalizmu”iportretrasisty,któregocórkabyła
obiektemusiłowań(wyobrażonego)gwałtuzestronyistotyniższej6.
OtrwałościtegofantazmatuświadczyjegoobecnośćwHańbie(1999),
współczesnejpowieściJohnaMaxwellaCoetzeego,gdzieLucy,córka
głównegobohatera,DavidaLuriego,mieszkankaidyllicznej,południo-
woafrykańskiejfarmy,zostajezgwałconaprzezczarnychprzestępców.
Mannoni,skupiającsięwyłącznienalękubiałegoojca,niewyjaśnił,jaki
mechanizmkierujepostępowaniemkolorowych,realnychlubwyobra-
żeniowych,gwałcicieli.Dokładneukazaniejegodziałaniaumożliwia
teoriaJacques’aLacana,którąwykorzystałSławomirMasłoń.Zdaniem
badacza,nienawiść,zktórąLucyDmadoczynienia,tonienawiśćodczu-
wanawstosunkudodłużnikajakotakiego–symbolicznegodłużnika,
ajestnimniektoinny,jaklubieżnyojciecjouissance,białyPan,którego
kolonialnarozkoszjestpostrzeganaprzezgwałcicieli(inietylkoprzez
nich)jakorozkoszukradzionaczarnym.Dłużnikiemtymniejestoczy-
wiścieosobiścieLurie,jednakstanowionidealnewcieleniekolonial-
nejjouissancejakokoneserkulturowychprzyjemności,którymimoże
sięrozkoszowaćdziękihistoriikolonialnegowyzysku[ś]”7.Idąctym
tropem,mogęzaryzykowaćtwierdzenie,iżProsperaijegonastępców
przerażałamyślobrutalnejrewindykacjiprzyjemności,płynącejzpo-
siadania,iodebraniuimrzeczywistejorazsymbolicznejkontrolinad
jednostkamiodmiennymietnicznie,doktórej–jakouzurpatorzy–nie
mieliżadnegoprawa.
Romansbiałejkobietyzczarnymmężczyznąmiałcharakterutopij-
nyi,stanowiączregułyczystożyczeniowąfikcjęsygnatariuszatekstu,
zdarzałsięjedynienakartachnielicznychutworówliterackich.Zakaz
niedziałałjednakwdrugąstronę:kolonizatormógłmiećniezliczoną
liczbętubylczychkochanek,ponieważsprzyjałotodługoterminowe-
6
Zob.F.Fanon:Peaunoire,masquesblancs.Paris2004,s.88.Przekładcyta-
tówzrozprawy,wyjąwszyrozdziałspolszczonyprzezLenęMagnoneiopublikowany
wStudiachpostkolonialnychnadkulturąicywilizacjąpolskąpodredakcjąK.Stępnika,
D.Trześniowskiego(Lublin2010),jestmojegoautorstwa.
7
S.Masłoń:Coetzee.Przewodnik„KrytykiPolitycznej”.Warszawa2009,s.251–
252.
