Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.KomentarzdoDziejówApostolskichnatletwórczościegzegetycznejBedy
9
WopiniiniektórychznawcówtwórczościBedyjegoegzegezęnależałoby
raczejuznaćzakrytykęliterackąniżzateologię8,cowcaleniejestujmądlaniego
samego,bowiemsytuujegopośródprekursorówanalizyretorycznej.Wrzeczy
samejdziełoDeschematibusettropisbyłoponiekądpomyślanejakopomocdo
egzegezy,oczymmogąświadczyćjużwstępnerozważaniaautora,wktórych
podkreśla,żeBibliajestszczególnymprzykłademliterackiegokunsztu9.Jednakże
Bedaniezatrzymujesięjedynienawarstwieliterackiejtekstubiblijnego.Pragnąc
przybliżyćjegoprzesłanieswoimczytelnikom,objaśniaproblemyhistoryczne,
zajmujesiędatacją,sięgadodanychgeograficznychitopograficznych,będących
scenąbiblijnychwydarzeń,poto,byprzesłanieksiągnatchnionychstałosięjak
najlepiejzrozumianeprzezjemuwspółczesnych.Wtymsensiebardziejadekwatne
byłobynazwaniemetodologiizastosowanejprzezBedęeklektycznąipastoralną10.
WrzeczysamejdoktorKościołasamstarałsięzrozumiećtajemnicePismaŚwiętego,
sięgającmiędzyinnymidosiedmiuzasadhermeneutycznychTykoniusza11,które
poznał,czytającśw.Augustyna12.Towarzyszyłamujednakświadomośćtego,że
jegopotencjalniodbiorcy,zewzględunapoziomichwiedzyiznajomościjęzyka
łacińskiego,będąpotrzebowaćnienpokarmustałego”wpostacisystematycznych,
naukowychkomentarzydoposzczególnychksiągbiblijnych,lecznmlekaducho-
wego”,czyliprostychobjaśnieńocharakterzeobrazowym.Mająctonauwadze,
Bedawswoichkomentarzachsięgadoobjaśnieńocharakterzealegorycznym,
8Por.R.Ray,nWhatdoweknowaboutBede’sCommentaries?”,RecherchesdeTéologiean-
cienneetmédiévale49(1982),s.13.
9Por.DeschematibusettropisI,12-19(PL90,175A):nSoletaliquotiesinScripturisordoverborum,
causadecoris,aliterquamvulgarisviadicendihabet,figuratusinveniri:QuodgrammaticiGraece
schemavocant,noshabitum,velformam,velfiguramrectenominamus,quiaperhocquodammodo
vestituretornaturoratio.Soletiterumtropicalocutioreperiri,quaefittranslatadictioneapropria
significationeadnonpropriamsimilitudinem,necessitatisautornatusgratia.Etquidemgloriantur
Graecitaliumsefigurarumveltroporumfuisserepertores.Sedutcognoscas(dilectissimefili),co-
gnoscantitemomnes,quihaeclegerevoluerint,quodsanctaScripturacaeterisomnibusscripturis
nonsolumauctoritate,quiadivinaest,velutilitate,quiaadvitamducitaeternam,sedetantiquitate,
etipsapraeeminetpositionedicendi,ideoplacuitmihi,collectisdeipsaexemplis,ostenderequia
nihilhujusmodischematum,sivetroporumvalentpraetendereullissaeculiseloquentiaemagistri,
quodnonillapraecesserit.Suntautemmultaespeciesschematumettroporum:tamenpraecipua
aliquotschemataettroposselectioresScripturahabet”.
10R.Ray,nWhatdoweknowaboutBede’sCommentaries?”,s.9.
11Tykoniuszbyłpisarzemchrześcijańskimdziałającymwlatach370-390idonatystą.
12Por.Augustyn,Onaucechrześcijańskiej3,30,42,cyt.za:J.Sułowski(tłum,wstęp,komentarz),
PAX,Kraków1989,s.159:nNiejakiTykoniusz[...]ułożyłtakżeksięgęprzezsiebiezatytułowaną
Reguły.Zawarłwniejsiedemzasad,któryminiczymkluczamimożnaotwieraćtajemnicePisma
Świętego.Pierwsza:PaniJegociało;druga:DwojakieciałoPana;trzecia:obietniceiPrawo;
czwarta:Rodzajeigatunki;piąta:Czasy;szósta:Rekapitulacja;siódma:Szatanijegociało.Kiedy
uważniepoznamyjegodzieło,przekonamysię,żeniemałopomagawprzeniknięciutajemnicPisma
Świętego”.BedacytujeiomawiaRegułyTykoniuszawLiściedoEuzebiusza,stanowiącymwstępdo
jegoKomenatrzadoKsięgiApokalipsyśw.Jana,zaśsamegoTykoniuszatytułuje:nvirintersuos
eruditissimus”(PL93,131-134).
