Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
JacekGłażewski
edycjiskonstruowanejcorruptissimezostałasformułowanakilkalatpowydaniu
augsburskimwliściedoPietraBembaz25lutego1535roku,awięcwówczas,
gdyświatłodzienneujrzałaedycjapoprawionejwersjidzieła(Paris1534)8.Nie
ulegazatemwątpliwości,żewokresieprzygotowańdopublikacjiEmblematum
liberAlciatusowitowarzyszyłomglistewyobrażeniecałościowejkoncepcjiga-
tunkowej,aokreśleniaflemblemat”użyłjedyniejakotytułuzbioru,aniejego
kwalifikacjigenologicznej9.Ideapełnejczyteżpogłębionejrelacjipomiędzysło-
wemiobrazemskrystalizowałasięwięczczasem,główniewskutekpracynad
kolejnymiwydaniamiEmblematumlibellus10.JakpodkreślałJanuszPelc:
Alciatusowakoncepcjaflemblematu”
,jakoutworułączącegosłowo
iobrazdojrzewałapowoliiprzebiegaładrogąswoistychmeandrów,
zwłaszczawewczesnejfazie.Wychodziłaonaodtakważnychdlawie-
lutwórcówrenesansuzałożeńfilozofiineoplatońskiej,któraodbicianie-
widzialnychideiposzukiwaławwidzialnymświecierzeczy11.
NiezależnieodwysiłkówAlciatusaijegonaśladowcównarzeczukształtowa-
niaczytelnejizrozumiałejformułygenologicznejosileliterackiejartystycznego
projektuświadczyćmożeobecnośćrefleksjiosamymgatunkuwdziełachzza-
kresupoetyki–onetobowiemstanowiąrealneświadectwointelektualnejoraz
literackiejrangi,którąuzyskałaemblematykawpierwszympółwieczuswego
istnienia.Teoretycznystatusemblematujakogatunkuliterackiegozostałusank-
cjonowanyprzezJakobaSpanmüllera(Pontanusa)wjegodzielePoeticaruminstitu-
tionumlibritres,któreukazałosiędrukiemw1594rokuwoficyniewydawniczej
DavidaSartoriusawIngolstadt.Wydajesię,żewłaśnietapublikacjaprzyczyniła
siędolawinowejprodukcjiemblematycznejwnastępnymstuleciu12.Wśródnaj-
8Por.ibidem,s.25.Wartoprzypomnieć,żewniektórychedycjachpismAlciatusa
zrezygnowanozzamieszczeniarycin.Por.ibidem,s.29;R.Krzywy:Wstęp.W:A.Alcia-
tus:Emblematumlibellus-Książeczkaemblematów…,s.XI.
9Por.B.F.Scholz:HLibellumcomposuiepigrammatoncuititulumfeciEmblemata”.Al-
ciatus!sUseoftheExpressionHEmblema”OnceAgain.flEmblematica”1986,Vol.1,no2,
s.213–226;Idem:TheAugsburgEditionofAlciato!sEmblemata.ASurveyofResearch.flEm-
blematica”1991,Vol.5,no2,s.213–254;R.Krzywy:Wstęp.W:A.Alciatus:Emblematum
libellus-Książeczkaemblematów…,s.XI.
10ZestawienienajważniejszychedycjidziełaAlciatusaopracowałMasonTung:
AConcordancetotheFifteenPrincipalEditionsofAlciati!sHEmblemata”.flEmblematica”1986,
Vol.2,no1,s.319–339.
11J.Pelc:Emblematy,książkiemblematyczne.Problemyteoriiapraktykatwórców.flBarok”
1996,nr1(5),s.34.
12Por.Idem:Barokowemetamorfozyemblematykiiikonologii.W:Idem:Barok-epokaprze-
ciwieństw.Wyd.2poprawione.Kraków2004,s.201–202.
