Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
porządekwarchitekturze
orderinarchitecture
Wśródpojęćzwiązanychzkompozycją,porządek
zajmujemiejsceszczególne.Jesttopojęciebliskie
samemupojęciukompozycji.Porządekoczywiście
niejestsynonimemkompozycji,jestraczejjednym
zjejcelów.Oilenadrzędnymcelemkompozycji
dziełaarchitekturyjestprzydaniemuwartości
estetycznych1,porządekjestkutemudrogą,nie-
wystarczającą,leczniezbędną.
Nieprzypadkowoantycznesposobybudowania–
dorycki,jońskiczykoryncki,nazwanoporządkami,
ustalałyonebowiemkształt,kolejnośćiproporcje
różnychelementówbudowlanych,wprowadzały
porządekwobrębiearchitektury.
Jednakżearchitekturajakotakamoże,ipowinna,
porządkowaćprzestrzeńotaczającączłowieka.
Architektmożetoosiągnąćstosującróżneśrodki
–prostelubzłożone,subtelnelubbrutalne.
Rzymianieotaczalikolumnadąforamiejskie,
aczasemciągłąkolumnadęprowadziliwzdłuż
głównychulicmiasta(ryc.1,patrztakżes.175
ryc.5).Władcywyburzalicałekwartałymiast,by
stworzyćjednolitą,uporządkowanąprzestrzeń
placu(patrzs.96-9).ZakładającwXVIIwieku
wParyżuplacVendôme,najpierwwybudowano
otaczającegościany,adopierownastępnych
latach,sukcesywniedostawianobudynkinatyłach
owychfasad(ryc.2)2.
Amongnotionsrelatedtocomposition,theorderis
aparticularone.Itisveryclosetothecomposition.
Ofcourse,theyarenotsynonymous,theorderis
ratheroneoftheaimsofthecomposition.While
themainroleofthecompositionofanarchitectural
workistobestowaestheticvaluesonit1,orderisthe
mean,anecessarymeanbutnotsufficient.
Theancientwaysofbuilding–doric,ionicand
corinthian–havebeenaccuratelycalledorders
becausetheywouldestablishshapes,sequencyand
proportionsofdifferentstructuralelements,andthus
wouldintroduceorderwithinarchitecture.
However,architectureitselfmayandoughttoorder
spacethatsurroundsus.Toachievethisanarchi-
tectmayusevariousmeans–simpleorcomplex,
subtleorbrutal.
AncientRomanswouldsurroundtheirforawith
colonnadesorstretchthemalongmainstreets(fig.
1,seealsop.175fig.5).Rulerswouldpulldown
thewholepartsoftownstomakeauniform,ordered
spaceofasquare(seep.96-9).Wheninthe17th
centuryinParisanewsquarewasfounded,first
surroundingwallshadbeenbuiltandinsubsequent
yearsbuildingswereaddedbehindthesefacades
(fig.2)2.
1
2
1.Palmyra,SYR;2.Paryż(Paris),F,PlaceVendôme,JulesHardouin-Mansart
13