Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
1.Komunikacjajęzykowawaspekcietechnologicznym
wanianaodległośćmowyorazpisma,wreszcietakżepowynalezieniu
obrazuruchomegomowywkontekściesytuacyjnym.
Gdymogłosięwydawać,żemożliwościutrwalaniaiprzekazywa-
niawypowiedzidoszłydokresu,pojawiłysiękomputery.Dziękinim
uzyskanonowemożliwościzarównowewspomnianymjużzakresie,
jakiwdziedzinietworzeniaorazopracowywaniatekstów.
Przedstawianeprocesyuznajesięzwyklezajednostronne,tzn.
zaprzejawyewolucjijęzykastymulowanejprzeztechnologię.Jed-
nakżepoglądojednokierunkowymoddziaływaniutechnikinajęzyk,
choćpowszechny,należyumieścićwśródstereotypówniemających
uzasadnieniawrzeczywistości,atozwielupowodów.Popierwszedla-
tego,żejęzykiemrządząspecyficzne,znimtylkozwiązaneprawa,któ-
rychniemożezmienićanisobiepodporządkowaćżadnatechnologia.
Podrugiezaśztejprzyczyny,równieżjęzykwpływanatechnologię.
Niechodzitutylkooaspektkognitywistyczny,opartynazałożeniu
ościsłymzwiązkujęzykaimyślenia,alerównieżotenlekceważony
fakt,żetechnologiamusidostosowywaćsiędoobiektów,którychfunk-
cjonowaniemaułatwiać.Podobniebowiemjakniewłaściwiezrealizo-
wanyaktmowymożeokazaćsięniefortunny,takteżniefortunnemogą
okazaćsiętechnologie2.
Niemożemyjednaksądzić,żekorzyśćjestwtymwypadku
jednostronna.Językzyskujesporo,korzystającztechnologii,aleteż
technologiaotrzymujewielewzamiannieulegabowiemwątpliwo-
ści,żedoskonalisięwprocesiedostosowywaniasamejsiebiedopo-
trzebludzkich.Bezwątpieniakształtnaszychnarzędzikomunika-
cyjnychjestwypadkowąmożliwościtechnologiiinaszychpotrzeb
komunikacyjnych,czegochoćbykształttelefonówkomórkowych
jestświetnymprzykładem.Wydajesię,wszelkahumanistyczna
refleksjanadkomunikacją,wtymjęzykową,powinnajakozałożenie
przyjąćistnieniewzajemnego,aniejednokierunkowego,oddziały-
waniamiędzynimi3.
2Jakoprzykładniefortunnejtechnologicznejrealizacjiwynalazkuwzakresiekomuni-
kowaniasięmożnawymienićzrealizowanyprojekttelefoniisatelitarnej,którawcalenieupad-
łazprzyczynekonomicznych,jakchcąkomentatorzyzjawiskrynkowych.Faktyekonomiczne
byłyprzecieżskutkiembrakuzainteresowaniadlatejformykomunikowaniasię.
3Zob.wzwiązkuztymuwagiJayaDavidaBoltera,któryokreślakomputermia-
nemtechnologiidefiniującejkulturęZachodu(1990:35–79).